Önsöz XI Giriş XIII kisim – genel hüKÜmler, tanimlar ve eğİTİm bölüm 1 Genel hükümler

Yüklə 14,27 Mb. səhifə 128/549 tarix 10.01.2022 ölçüsü 14,27 Mb. #98323

1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   549

Bu səhifədəki naviqasiya:

• Yeterli kronik zehirlilik verisi mevcut Yeterli kronik zehirlilik
• Kategori: Kronik 2 Kategori: Kronik 2 Kategori: Kronik 2
• 2.9.3.4 Karışım sınıflandırma kategorileri ve kriterleri
• Şema 2.9.2

Sınıflandırma kategorileri

Akut zarar (bkz. Not 1)	Uzun dönemli zarar (Bkz. Not 2)
	Yeterli kronik zehirlilik verisi mevcut		Yeterli kronik zehirlilik
	Hızlı bozulmayan maddeler (Bkz. Not 3)	Hızlı bozulan maddeler (Bkz. Not 3)	verisi mevcut değil (bkz. Not 1)
Kategori: Akut 1	Kategori: Kronik 1	Kategori: Kronik 1	Kategori: Kronik 1
L(E)C50<1.00	NOEC veya ECX < 0.1	NOEC veya ECX < 0,01	L(E)C50< 1,00 ve hızlı bozulma olmaması ve/veya BCF > 500 veya, eğer yoksa log Kow > 4
	Kategori: Kronik 2	Kategori: Kronik 2	Kategori: Kronik 2
	0.1 < NOEC veya ECX < 1	0.01 < NOEC veya ECX < 0.1	1.0050< 10.0 ve hızlı bozulma olmaması ve/veya BCF > 500 veya, eğer yoksa log Kow > 4

Not 1: Akut zehirlilik bandı balık, kabuklular ve/veya alg veya diğer sucul bitkiler (veya eğer deneysel veri yoksa Kantitatif Yapısal Aktivite Bağlantısı (QSAR) tahmini*) için L(E)C50 değerlerine dayanır.

Not 2: Maddeler, su çözünürlüğü üstünde veya 1mg/l üzerinde her üç trofik seviye için de yeterli kronik zehirlilik verisi olmadıkça muhtelif kronik kategorilerde sınıflandırılırlar. ("Yeterli", kaygının son noktasını yeterli derecede kapsayan veri anlamına gelir. Bu genellikle ölçülmüş veridir ancak gereksiz testleri önlemek açısından, durumdan duruma şeklinde, bu (Q)SAR veya belirli uzman yargısı durumları gibi, tahmini veri de olabilir).

* Özel kılavuz bilgisi GHS Ek 9, bölüm A9.6 ve bölüm 4.1 paragraf 4.1.2.13'te verilmiştir.

IMDG Kodu (Dğşk. 36-12) 125

2.9.3.4.1 Karışımlar için sınıflandırma sistemleri, maddeler için kullanılan sınıflandırma kategorilerini içerir ve Akut 1 ve

Bir karışımın “ilgili içerikleri” %0,1 den daha az olan bir içeriğin hala karışımı sucul çevre zararları için sınıflandırma konusunda etkili olması (çok zehirli içerikler olması durumu gibi) şeklinde bir varsayım olmadıkça, bir konsantrasyon içinde, Akut ve/veya Kronik 1 olarak sınıflandırılan içerikler için %1 (kütle olarak) veya daha fazla, diğer içerikler için de %0,1 veya daha fazla olanlardır.

2.9.3.4.2 Su ortamında çevresel tehlikeler için sınıflandırma yaklaşımı; karışım bu karışımı meydana getiren içerikler için elde bulunan bilgilere dayanır ve buna göre sıralanmıştır. Sıralı yaklaşımın öğelerinde şunlar vardır:

1. 
   test edilmiş karışımlara dayalı sınıflandırma;
   
2. 
   köprüleme ilkelerine dayalı sıralama;
   
3. 
   “sınıflandırılmış içeriklerin toplamı” ve/veya bir “toplanırlık formülü”nün kullanılması.
   

2.9.3.4.3 Karışımın tamamı için mevcut zehirlilik verisi olduğunda karışımların sınıflandırılması

1. 
   Sudaki zehirliliğini tespit etmek için karışım bir bütün halinde test edilmişse; bu bilgi, karışımın maddeler için kabul edilen ölçütlere göre sınıflandırılması için kullanılacaktır. Sınıflandırma normalde, balık, kabuklular ve yosun/bitkiler için olan veriye (bkz. 2.9.3.2.3 ve 2.9.3.2.4) dayanacaktır. Karışımın bütünü için yeterli akut veya kronik veri yoksa, “köprüleme ilkeleri” veya “toplanırlık formülü” kullanılacaktır (bkz. 2.9.3.4.4'ten 2.9.3.4.6'ya kadar).
   
2. 
   Karışımların uzun süreli zarar sınıflandırmaları, bozunurluk ve bazı durumlarda biyobirikim konusunda ek bilgi gerektirir. Karışımların bütünü için bozulabilirlik ve biyobirikim verileri yoktur. Karışımların bozunabilirlik ve biyobirikim testleri, genellikle yorumlanması güç olduğu için ve bu tip testler sadece tek maddeler için anlamlı olduğundan kullanılmaz.
   
3. 
   Akut 1 kategorisi için sınıflandırma
   

Tablo 2.9.1 (a) gereği karışımı Akut 1 olarak sınıflandır;

(b) Bir bütün olarak karışım için L(E)C₅₀ > 1 mg/l/ℓ'yi gösteren veya su çözünürlüğü üzerinde yeterli akut zehirlilik test verisi (LC₅₀
veya EC₅₀) mevcutsa:

Bu kurallar altında akut zarar için sınıflandırma gereği yoktur.

2.9.3.4.3.4 Kronik 1 ve 2 kategorileri için sınıflandırma

(a) Bir bütün olarak karışım için test edilen karışımın EC_x veya NOEC ≤ 1 mg/l yi gösteren yeterli kronik zehirlilik

(i) Eğer eldeki bilgiler karışımın tüm ilgili içeriklerinin hızla bozunur olduğu sonucuna izin veriyorsa, tablo 2.9.1 (b) (ii) (hızla bozulan) gereği karışımı Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandır;

(ii) Diğer tüm durumlarda tablo 2.9.1 (b) (i) (hızla bozulmayan) gereği karışımı Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandır;

(b) Bir bütün olarak karışım için, test edilen karışımın EC_x(s) veya NOEC(s)>1 mg/l yi gösteren veya su çözünürlüğü

Bu kurallar altında uzun dönem zarar için sınıflandırma gereği yoktur.

2.9.3.4.4 Tüm karışım için zehirlilik verisi mevcut olmadığında karışımların sınıflandırılması: köprüleme
ilkeleri

1. 
   Karışımın kendisi sudaki çevresel zararların tespiti açısından test edilmemişse ve fakat karışımın yaratacağı zararların yeterli derecede karakterize edildiği tek tek içerikler ve test edilmiş benzeri karışımlar hakkında yeterli veriler varsa, bu veriler aşağıda üzerinde anlaşmaya verilmiş köprüleme kurallarına uygun olarak kullanılacaktır. Bu uygulama, ayrıca hayvanlar üzerinde de test yapılmasına gerek kalmaksızın, sınıflandırma usullerinin karışımın zararlarının karakterize edilmesi için mevcut verileri mümkün olan en çok şekilde kullanmasını temin eder.
   
2. 
   Seyreltme
   

1. 
   Test edilmiş bir karışım veya maddenin, en az zehirli orijinal içeriğinden daha az veya ona eşit bir sucul zarar sınıflandırmasına sahip olan ve diğer içeriklerin sucul zararlarını etkilemeyen bir seyreltici ile sulandırılması ile yeni bir karışım oluşturulması durumunda, bu yeni karışım, orijinal karışım veya maddeye eşdeğer olarak sınıflandırılacaktır. Alternatif olarak, 2.9.3.4.5'te açıklanan metod kullanılabilir.
   
2. 
   Eğer bir karışım; diğer bir sınıflandırılmış karışım veya maddenin su ile veya bir diğer bütünüyle zehirli olmayan madde ile sulandırılarak oluşturulmuşsa, karışımın zehirliliği, orijinal karışım veya maddeden hesaplanacaktır.
   

2.9.3.4.4.3.1 Bir karışımın test edilmiş bir üretim harmanının sucul zarar sınıflandırması, test edilmemiş harmanın sucul zarar sınıflandırılmasının değiştiği gibi belirgin bir sapma olduğuna inanmak için yeterli sebep olmadıkça, aynı imalatçı tarafından ya da onun kontrolünde yapılmış benzer bir ticari ürünün test edilmemiş üretim harmanının sınıflandırmasına büyük ölçüde eşdeğer kabul edilecektir. Aksi halde yeniden sınıflandırma gereklidir.

2.9.3.4.4.4 En ağır sınıflandırma kategorilerine (Kronik 1 ve Akut 1) göre sınıflandırılan karışımların konsantrasyonları

2.9.3.4.4.4.1 Eğer test edilmiş bir karışım Kronik 1 veya Akut 1 olarak sınıflandırılmışsa ve karışımdaki Kronik 1 ve/veya Akut 1 içerikler daha da konsantre edilirse, bu daha konsantre test edilmemiş karışım ayrıca bir teste gerek kalmaksızın orjinal test edilmiş karışım ile aynı sınıflandırma kategorisine dahil edilecektir.

Kısım 2 - Sınıflandırma

2.9.3.4.4.5 Bir zehirlilik kategorisi içinde enterpolasyon

2.9.3.4.4.5.1 Benzer içerikleri olan üç karışım (A, B ve C) için A ve B karışımları test edilmiş ve aynı sınıflandırma kategorisine ait iseler ve test edilmemiş C karışımı A ve B karışımları gibi aynı zehirli aktif içeriklere ancak A ve B karışımlarındaki konsantrasyonların ortasına denk gelen aktif içerik konsantrasyonlarına sahipse, C karışımı A ve B karışımı ile aynı kategoride kabul edilecektir.

2.9.3.4.4.6 Esas olarak benzer karışımlar

2.9.3.4.4.6.1 Aşağıdaki durumda:

(a) İki karışım:
(i) A + B

(ii) C + B

2. 
   B içeriğinin konsantrasyonu her iki karışımda da aynıdır;
   
3. 
   Karışım (i)’deki A içeriğinin konsantrasyonu, (ii)’deki karışımındaki C içeriğine eşittir;
   
4. 
   A ve C’nin sucul zararları hakkında veri mevcuttur ve esas olarak aynıdır, yani her ikisi de aynı tehlike kategorisinde olup B’nin sucul zehirliliğini etkilemeleri beklenmemektedir.
   

2.9.3.4.5 Karışımın bütün içerikleri veya bazı içerikleri için elde zehirlilik verisi varsa karışımların sınıflandırılması

1. 
   Bir karışımın sınıflandırılması, içinde bulunan sınıflandırılmış içeriklerin konsantrasyonları toplamına dayandırılacaktır. “Akut” veya “Kronik” olarak sınıflandırılan içerik yüzdeleri, toplama yöntemine doğrudan katılacaktır. Toplama yönteminin ayrıntıları 2.9.3.4.6.1’den 2.9.3.4.6.4.1’e kadar verilmiştir.
   
2. 
   Karışımlar, hem sınıflandırılmış olan, hem de yeterli zehirlilik test verileri mevcut olan içeriklerin (Akut 1 ve/veya Kronik 1, 2) kombinasyonundan yapılabilir. Bir karışımda birden fazla içerik için yeterli zehirlilik verileri elde mevcutsa bu içeriklerin kombine zehirliliği, zehirlilik verisinin türüne bağlı olarak, aşağıdaki toplanırlık formülleri (a) veya (b) kullanılarak hesaplanacaktır:
   

burada: C,- = i içeriğinin konsantrasyonu (kütle yüzdesi);

L(E)C₅₀/ = LC₅₀ veya EC₅₀ i içeriği için(mg/l);

n = içerik sayısı, i 1’den n’ye gidiyor ve

L(E)C_50m = karışımın L(E)C₅₀ kısmı, test verileri ile birlikte

Hesaplanmış zehirlilik karışımın o kısmına sonradan toplanırlık metodu uygulanmasında kullanılacak bir akut zarar kategorisi atamak için kullanılacaktır;

(b) Kronik sucul zehirliliğe dayalı:

burada: C,- = hızlı bozulan içerikleri kaplayan i içeriğinin konsantrasyonu (kütle yüzdesi);

NOEC,- = bozulan içerikleri mg/l olarak kaplayan i içeriğinin NOEC değeri (veya diğer kabul edilen kronik zehirlilik ölçüsü);

NOEC_y- = hızlı bozulmayan içerikleri mg/l olarak kaplayan j içeriğinin NOEC değeri (veya diğer kabul edilen kronik zehirlilik ölçüsü);

n = içerik sayısı, i ve j 1’den n’ye gidiyor;

EqNOEC_m = karışımın test verisi olan kısmı için eşdeğer NOEC;

128 IMDG Kodu (Dğşk. 36-12)

Eşdeğer zehirlilik böylece hızlı bozulmayan maddelerin, hızlı bozulan maddelerden bir zarar kategorisi/seviyesi daha “ağır” sınıflandırılması gerçeğini yansıtır.

Hesaplanmış eşdeğer zehirlilik, karışımın o kısmına, sonradan toplanırlık metodu uygulanmasında kullanılacak hızlı bozulan maddeler için ölçütlere (tablo 2.9.1 (b) (ii)) uygun bir uzun süreli zarar kategorisi atamak için kullanılacaktır.

3. 
   Karışımın bir kısmı için toplanırlık formülü uygulanırken karışımın bu kısmının zehirliliğini, aynı taksonomik grupla (örnek balık, kabuklu veya yosun) ilgili her içerik zehirliliği ile hesaplamak tercih edilmeli ve bundan sonra da elde edilen en yüksek zehirliliği (en düşük değer) kullanmalıdır. (üç gruptan en hassas olanı kullanılmalıdır gibi). Bununla beraber, aynı taksonomik grupta için her bir içeriğin zehirlilik verileri elde mevcut değilse, her bir içeriğin zehirlilik değeri maddelerin sınıflandırılması ile ilgili zehirlilik değerlerinin seçilmesi değeri ile aynı olacaktır; dolayısıyla en yüksek zehirlilik (en hassas test organizmasından) kullanılır. Hesaplanmış akut veya kronik zehirlilik ; maddeler için açıklanmış aynı ölçütleri kullanarak, karışımın bu kısmını Akut 1 ve/veya Kronik 1 veya 2 olarak sınıflandırmak üzere kullanılacaktır.
   
4. 
   Eğer bir karışım birden fazla yolla sınıflandırılmışsa, daha konservatif bir sonuç doğuran yöntem kullandırılacaktır.
   

2.9.3.4.6.1 Sınıflandırma yöntemi

2.9.3.4.6.1.1 Genelde karışımlar için daha ciddi sonuçlar doğuran bir sınıflandırma sonuçları daha az ciddi olan bir sınıflandırmanın önünde gelir; örnek Kronik 1 sınıflandırması Kronik 2’den önce gelir. Buna göre eğer sınıflandırmanın sonucu Kronik 1 ise, sınıflandırma işlemi tamamlanmış sayılır. Kronik 1’den daha ciddi bir sınıflandırma mümkün olmadığından sınıflandırma yöntemini daha fazla sürdürmek gerekli değildir.

2.9.3.4.6.2 Akut 1 kategori için sınıflandırma

1. 
   Öncelikle, Akut 1 olarak sınıflandırılan bütün içerikler dikkate alınacaktır. Bu içeriklerin (% olarak) toplamı % 25 veya daha büyükse, bütün karışım kategori Akut 1 olarak sınıflandırılacaktır. Karışımın sınıflandırmasındaki hesaplamalar sonucu kategori Akut 1 ise, sınıflandırma işlemleri tamamlanmış sayılır.
   
2. 
   Bu sınıflandırılmış içeriklerin konsantrasyonlarının özetine dayanarak tayin edilen karışımların akut zararlar için sınıflandırılması, aşağıdaki Tablo 2.9.3’te özetlenmiştir.
   

İçeriklerin konsantrasyon toplamının (% olarak) sınıflandırılması :	Karışım sınıflandırılması:
Akut 1 x Ma > 25%	Akut 1

2.9.3.4.6.3 Kronik 1 ve 2 kategorilerinin sınıflandırılması

1. 
   Öncelikle, Kronik 1 olarak sınıflandırılan bütün içerikler dikkate alınacaktır. Bu içeriklerin (% olarak) toplamı % 25 veya daha büyükse, bütün karışım kategori Kronik 1 olarak sınıflandırılacaktır. Karışımın sınıflandırmasındaki hesaplamalar sonucu kategori Kronik 1 ise, sınıflandırma işlemleri tamamlanmış sayılır.
   
2. 
   Karışımın Kronik 1 olarak sınıflandırılmadığı durumda, Kronik 2 sınıflandırması dikkate alınacaktır. Bir karışımda; tüm Kronik 1 olarak sınıflandırılmış içeriklerin toplamının 10 katı ve buna ilave olarak (toplama) Kronik 2 olarak sınıflandırılmış bütün içeriklerin toplamı % 25’e eşit veya daha büyükse karışım Kronik 2 olarak sınıflandırılacaktır. Hesaplamanın sonucu, karışımı Kronik 2 olarak sınıflandırmışsa, sınıflandırma işlemi tamamlanmış sayılır.
   
3. 
   Bu sınıflandırılmış içeriklerin konsantrasyonlarının özetine dayanarak tayin edilen karışımların uzun dönemli zararlar için sınıflandırılması, aşağıdaki Tablo 2.9.4’te özetlenmiştir.
   

İçeriklerin konsantrasyon toplamının (% olarak) sınıflandırılması :	Karışım sınıflandırılması:
Kronik 1 x Ma > %25	Kronik 1
(M x 10 x Kronik 1) + Kronik 2 > %25	Kronik 2