Opek-in yaranma səbəbləri və onun tarixi inkişafı

Cədvəl 5.OPEK ölkələrinin neftdən asılılıq dərəcəsi

Neft və neft məhsullarının ixracından əldə olunan gəlir İranın iqtisadi inkişafının,valyuta gəlirlərinin və ölkə büdcəsinin formalaşdırılmasınin əsas mənbəyidir.Ölkənin xarici valyuta gəlirlərinin 85%-i real gəlirlərinin 70%-dən çoxu birbaşa və dolayı yolla neft istehsalı ilə bağlıdır.İran təsdiq ounmuş neft ehtiyatlarına görə Səudiyyə Ərəbistanından sonra ikinci yeri tutur .Bu ehtiyatların 80%-i Xuzistan vilayətindəki və Fars körfəzinin İrana aid olan sektorunun Şelf zonasında yerləşən neft yataqlarının payına düşür.

2001-ci ildə İranda gündəlik neft hasilatı 3675 min barrel olmuşdur.Bir il ərzində 182 milyon ton neft istehsal olunmuşdur ki, onun 112 milyon tonu ixrac olunmuşdur .Dünya bazarında yüksək neft qiymətlərinin formalaşması əldə olunan gəlirlərin nəzərdə tutulan gəlirlərdən 3 milyard dollar çox olması ilə nəticələnmiş və dövlət büdcəsində neft gəliri 16 milyard dollar məbləğində əks olunmuşdur.2007-ci ildə isə İran öz istehsalını artıraraq gündəlik 4030 min barrelə çatdirmışdır ki ,bu da OPEK ölkələrində istehsal olunan neftin 12%-ni təşkiln edir.OPEK ölkələrinin 2001-2007-ci illərdə istehsal etdikləri neftin dinamik göstəriciləri ifadə olunub :

Sıra	Ölkələr	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007
1	Əlcəzair	779	729	942	1311	1352	1368	1371
2	Anqola	740	894	901	1020	1241	1384	1694
3	Ekvador	394	379	402	507	511	518	511
4	İran	3572	3248	3741	3834	4091	4072	4030
5	İraq	2593	2126	1377	2107	1853	1957	2183
6	Küveyt	1947	1745	2107	2288	2573	2664	2574
7	Liviya	1323	1200	1431	1580	1693	1751	1673
8	Nigeriya	2017	1801	2166	2327	2365	2233	2059
9	Qatar	632	568	676	755	765	802	845
10	Səudiyyə Ərəbistanı	7888	7093	8410	8897	9353	9207	8816
11	Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri	2115	1900	2248	2343	2378	2568	2529
12	Venesuela	2791	2782	2643	3009	3066	3035	2949
	OPEK	28008	25595	28187	31076	32305	32448	32077