Opis namaza allahova poslanika sallallahu alejhi ve sellem

VRIJEME PROPISIVANJA NAMAZA

Razišla se islamska ulema, počevši od historičara i drugi učenjaka oko godine El-Isra' (putovanja u Nebske sfere) Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellema, a ono oko čega su složni, jeste da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao namaz u Mekki, dok nama nije poznata kakvoća toga namaza (nije preneseno ništa od vanjštine toga namaza). No, ono što mi znamo i što je zabilježeno od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, jeste da je on obavljao namaz koji se sastojao od jednog ruku'a i dvije sedžde, a također ima predaja da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao dva rekata i sve druge predaje koje se bilježe u knjigama sunneta.

معنى وتعريف الصلاة

ZNAČENJE I DEFINICIJA RIJEČI ES-SALAT

Riječ Es-Salat u Allahovom govoru, govoru Njegova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellema, a također i u arapskom jeziku ima tri značenja:

1. 
   Es-Salat odnosno njeno značenje je poznato u šerijatu, a na ovo upućuju riječi Allaha Uzvišenog:
   

„Zato se Gospodaru svome moli (klanjaj) i kurban kolji.“

2. 
   Et-Terhim odnosno milost (pomilovanje) od Allaha za Njegove robove, kao što je u riječima Allaha dželleša'nuhu:
   

„Njih čeka oprost od Gospodara njihova i milost.“

Kao i u riječima Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem:

„Gospodaru moj smiluj se porodici Ebi Evfa (Salli ala Ebi Evfa)...“

3. 
   Ed-Dua' odnosno dova a potvrda ovome jesu i riječi Allaha Uzvišenog:
   

„I pomoli se za njih, molitva tvoja će ih sigurno smiriti.“

Dakle misli se na dovu, a također na ovo upućuju i riječi komentatora govora Allaha Uzvišenog:

“Ne izgovaraj na sav glas Kur'an kad molitvu obavljaš, a i ne prigušuj ga; traži sredinu između toga."

Spomenute riječi odnose se na NAMAZ.

Riječ Es-Salat u jeziku ima značenje Ed-Dua', a nazvano je ono s čime se mi približavamo Allahu Es-Salat jer mi tokom svoga namaza dovimo Allahu, a arapi imaju običaj da nešto nazivaju nekim imenom kada se to veže za tu stvar ili pak bude sebebom (povodom) te stvari pa tako SALATU ALA EL-MEJJIT (Dženaza) je nazvana tim imenom zato što čovjek tokom dženaze dovi za umrloga.

Dakle, kao što smo kazali riječ Es-Salat ima puno značenja u jeziku no, kada se kaže riječ Es-Salat u šerijatu onda se misli na NAMAZ koji počinje TEKBIROM (izgovorom Allahu Ekber) a završava se TESLIMOM (predajom selama) na poznati način. Iz spomenutog razloga islamski učenjaci Fakihi (El-Fukaha) definišući NAMAZ kažu da je to: Ibadet koji ima određene pokrete i govor (riječi) koji počinje TEKBIROM a završava TESLIMOM. A prenosi se od Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem da je rekao:

وقد أنبأ أبو نصر عمر بن عبد العزيز بن قتادة أنبأ أبو عمرو ثنا أبو العباس بن أبي الدميك ثنا عبد الله العيشي ثنا حسان بن إبراهيم عن أبي سفيان عن أبي نضرة عن أبي سعيد قال قال رسول الله صلى الله عليه و سلم: مفتاح الصلاة الوضوء والتكبير تحريمها والتسليم تحليلها.

„Ključ namaza je ABDEST, njegov početak (Et-Tahrim) je TEKBIR, a završetak (Et-Tahlil) predaja selama (TESLIM).“²⁶

Pod rječju Et-Tahrim označava se početak odnosno čini zabranjenim (haram) sve ono što je bilo dozvoljeno prije ovoga tekbira (prije stupanja u namaz), a završetak odnosno Et-Teslim tj. predaja selama ustvari dozvoljava (Et-Tahlil) sve ono što je bilo zabranjeno početnim tekbirom.

حكم تارك الصلاة

PROPIS OSTAVLJAČA NAMAZA

Namaza je granica ili razdvajač između MU'MINA i KAFIRA, te je iz istoga razloga Allah dželleša'nuhu obećao i zaprijetio ostavljaču namaza da ga čeka vatra, pa čak do te mjere da je Allah također zaprijetio onome koji je nemaran ili pak odgađa namaz da ga čeka BOLNA KAZNA. Za sve rečeno došlo je u sunnetu Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, mnogo predaja koje upućuju da onaj koji ostavi namaz on time izlazi iz vjere, a hadis koji upućuje na ovo bilježi imam Muslim, rahimehullahu:

حَدَّثَنَا سُرَيْجٌ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي الزِّنَادِ عَنْ مُوسَى بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ أَوْ الْكُفْرِ تَرْكُ الصَّلَاةِ.

„Između čovjeka i širka ili kufra je ostavljanje NAMAZA.“

A također kod Tirmizije se bilježi hadis u drugom kontekstu gdje kaže Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:

„Između Kufra i Imana je ostavljanje NAMAZA.“

A kod Ebi Ja'le se prenose riječi da je rekao Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:

„Nije ništa između roba i između napuštanja Imana osim ostavljanje NAMAZA.“

Došla je predaja od Mudžahida Ibn Džibra da je on upitao Džabira:

"Šta je to što ste smatrali granicom ili razdvajačem između Kufra i Imana u vremenu Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem? Pa je rekao: NAMAZ!"

I bilježi AbduRezak od Ma'mera od Zuhrija od Ubjedullaha Ibn Abdullaha od Ibn Abbasa da je rekao:

„Kada je uboden Omer, radijjallahu anhu, ja i jedna osoba od Ensarija smo mu pomogli sve dok ga nismo uveli u kuću i nije došao sebi sve dok nije osvanulo. Pa je rekao neki čovjek vi ga nećete osvijestiti ni sa čim osim sa NAMAZOM, pa smo rekli: O vođo pravovjernih namaz, namaz...Te je on otvorio oči i rekao: Da li su ljudi klanjali? Pa smo rekli: Da! Zatim je rekao: Doista nema časti u Islamu onaj ko ostavi NAMAZ, pa je klanjao a njegove rane su krvarile!"

A dovoljno je kao pretnja da se spomene, da će svako onaj ko bude ostavio namaz biti proživljen sa: Faraonom, Hamanom, Karunom i Ubeje Ibn Halefom, kao što prenose imama Ahmed, Ibn Hiban, Taberani i drugi u hadisu Abdullah Ibn Amra, da je rekao Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:

حدثنا أحمد بن محمد بن أبي موسى الأنطاكي ثنا أيوب بن محمد الوزان ثنا الوليد بن الوليد ثنا بن ثوبان عن سعيد بن أبي أيوب عن كعب بن علقمة عن عيسى بن هلال عن عبد الله بن عمرو بن العاص : أن النبي صلى الله عليه و سلم ذكر الصلوات الخمس فقال من حافظ عليهن كن له نورا وبرهانا ونجاة يوم القيامة ومن لم يحافظ عليهن لم يكن له نورا ولا برهانا ولا نجاة يوم القيامة وكان مع قرون وفرعون وهامان وأبي بن خلف.

„Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem spomenuo je pet dnevni namaza pa je rekao: Ko bude čuvao ove namaze oni će njemu biti svjetlo, dokaz i spas na Sudnjem danu; a ko ih ne bude čuvao neće biti njemu svjetlo, dokaz niti spas na Sudnjem danu i biće sa Faraonom, Hamanom, Karunom i Ubeje Ibn Halefom.“²⁷

I ovo je od najjasni dokaza koji upućuju na KUFR onoga koji ostavi NAMAZ, jer prestanka svijetla i uskraćenost dokaza i spasa kao i boravak (prebivalište) sa Faraonom, Hamanom, Karunom i Ubeje Ibn Halefom na Sudnjem danu najprecizni i najdirektni dokaz koji upućuje na KUFR a također ko bude proživljen sa ovim spomenutim za njega nema nikakve nade niti uspjeha. Iz svega rečenog ashabi, radijjallahu anhum i tabini su složni oko onoga ko ostavi namaz, sve jedno da li to bilo NEGIRANJA OBAVEZNOSTI namaza ili je on ostavljač namaza koji ga ostavlja iz LIJENOSTI ili NEMARA – DA JE KJAFIR i time je izašao iz kruga ISLAMA. Ovo rečeno je stvar oko čega su se oni složili, a razilaženje po ovom pitanju je ustvari nastalo nakon njih.

Ostavljanje bilo čega što je od uslova namaza (abdest ili kupanje od džunpluka) je ustvari kao i samo ostavljanje namaza, a nijekanje nečega od namaza (uslova za namaza ili dijelova namaza) je ustvari kao i nijekanje obaveznosti namaza, jer je NAMAZ ustvari IMAN kao što je došlo u riječima Allaha Uzvišenog:

"Allah neće dopustiti da propadnu molitve vaše.”

Riječ molitve odnosni se i ima značenje NAMAZE, a ovome kao potvrda su i riječi u hadisu od Malika Ibn Ešaria, radijjallahu anhu:

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا حَبَّانُ بْنُ هِلاَلٍ حَدَّثَنَا أَبَانٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى أَنَّ زَيْدًا حَدَّثَهُ أَنَّ أَبَا سَلاَّمٍ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِى مَالِكٍ الأَشْعَرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ الله -صلى الله عليه وسلم- «الطُّهُورُ شَطْرُ الإِيمَانِ».

''Čistoća je pola imana.“²⁸

Znači polovina namaza, a sam namaz ne može da bude upotpunjen bez čistoće.

Također, bilježi imam Tirmizi i Muhammed Ibn Nasr u hadisu od Bišra Ibn Mufadala a on od Džeririja od Abdullah Ibn Šekika El-Ukajlija da je rekao:

„Nije niti jedan od ashaba Allahova Poslanika sallallahu alejhi ve sellem ništa smatrao (gledao) od dijela ukoliko se ostave KUFROM osim ostavljanja NAMAZA.“

Ove riječi je potvrdio i idžma'u (konsenzusu) se pridružio također od Tabina Ejub Ibn Ebi Temime Es-Sihtijani, kao što to prenosi Muhammed Ibn Nasr El-Mervezi u hadisu Hamad Ibn Zejda od Ejub Ibn Temime Es-Sihtijani da je rekao:

„Ostavljanje namaza je kufr i oko toga nema razilaska.“

I nije mi poznat niti jedan tekst (govor) od ashaba a niti od tabina da su oni gledali drugačije na ostavljača namaza osim da je on KAFIR, osim onoga što se prenosi od Ibn Šihaba Ez-Zuhrija, a on je prvi koji je ukazao na drugačiji stav gore spomenutom kao što to bilježi od njega Muhammed Ibn Nasr El-Mervezi u hadisu od AbdelAziza Ibn Abdellaha El-Uvejsija, a on od Ibrahima od Ibn Šihaba da je on bio upitan o čovjeku koji ostavlja NAMAZ? Pa je rekao:

„Ako je razlog njegova ostavljanja namaza to što je prešao na drugu vjeru (postao murted) on se UBIJA, a ako je pak razlog tome što je on grešnik biva udaren jednim jakim (odgojnim) udarcem i zatvara se.“

U ovom slučaju on ne gleda kafirom ostavljača namaza, a najvjerojatnije on je pod ovim iskazom mislio na ostavljača jednog namaza, a ko ostavi namaz jedan tako da on izađe iz svoga vremena – ovo pitanje je ustvari ono oko čega se razišla ulema! No, što se tiče ostavljanja namaza potpuno ja ne znam nikoga na osnovu Kur'ana i sunneta Allahova Poslanika sallallahu alejhi ve sellem a niti po govoru ashaba i tabina da su se oni razilazili po tom pitanju, nego je razilazak po ovom pitanju nastao nakon ovih prvi generacija!

I ovo je ono, na čemu je konsenzus ashaba radijjallahu anhum, kao što je rekao imam Ahmed, rahimehullahu:

„Konsenzus (El-Idžma') je konsenzus ashaba, a oni poslje nih ih samo slijede.“

Što se tiče selefa (ispravnih prethodnika) samo je mala količina njih reklo da ostavljač namaza nije KAFIR od njih je: Muhammed Ibn Šihab Ez-Zuhri i Hammad Ibn Zejd. A poslije njih je grupa: Ibn Rušd El-Hafid, Ibn Hibban, Et-Tahavi, Ibn Kudame, Ibn Abdu-l-Berr, Ibn Abdu-l-Hadi, Ebu Zura El-Iraki i Es-Sehavi.

Kada su u pitanju imami ovoga ummeta, kod njih je bilo poznato da onaj ko ostavi prvi i drugi rukn ISLAMA (šehadet i namaz) on je počinio KUFR dok ukoliko bi ostavio nešto drugo od ruknova mimo spomenuti ne bi time izašao iz ISLAMA.

Kazala je neka ulema, a to se prenosi od Hasana, te također od Nafia, Hekema, Ibn Habiba kao i od Ishaka Ibn Rahavje a što je ustvari stav i govor imama Ahmeda, da onaj ko ostavi nešto od Ruknova Islama pa makar to bilo Zekat ili Post ili Hadždž – NAMJERNO ili IZ LIJENOSTI ili IZ NEMARA ili pak NEGIRAJUĆI TO KAO OBAVEZU (PROPIS) pa takav je KAFIR, a džumhur (većina) učenjaka je na stavu da nije kafir. Stav da onaj ko ostavi nešto od ruknova islama da je on time kafir je poznata teza i poznat stav kod imama ovoga ummeta (selefa). No, međutim TEKFIR takvog pojedinca a na što upućuju svi spomenuti dokazi odnosi se na prvi i drugi rukn ISLAMA, i ne može da se uzme dokaz za nešto drugo mimo ova dva rukna!!!

Nakon ova dva rukna, najjači dokazi koji upućuju na kufr onoga ko ga ostavi jesu oni koji govore o Hadždžu, kao što kaže Allah Uzvišeni:

„Hodočastiti Hram dužan je, Allaha radi, svaki onaj koji je u mogućnosti; a onaj koji neće da vjeruje - pa, zaista, Allah nije ovisan ni o kome.“

A također, ono što se prenosi od Omera, radijjallahu anhu, da je rekao:

„Ko bude u mogućnosti da obavi Hadždž pa ga ne obavi, pa za njega je isto umro kao Jevrej ili Kršćanin - nema razlike.“²⁹

Također se prenosi od imama ummeta da su tekfirili svakoga onoga koji je ostavio namaz NAMJERNO, a od njih su: Ishak Ibn Rahavej i Muhammed Ibn Nasr El-Mervezi.

A sam Ishak Ibn Rahavej, rahimehullahu, je smatrao da onaj ko ne TEFKIRI OSTAVLJAČA NAMAZA, on pri sebi ima osobine MURDŽIJE.

I na osnovu ovoga vidimo mnogo popuštanje od potonji generacija po ovom pitanju, dakle pitanju KUFRA OSTAVLJAČA NAMAZA, i ako na to upućuju dokazi od Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem.

أقوال الأمة الأربع في تارك الصلاة