O’quv-uslubiy majmua та’lim sohasi: 230000 Iqtisod Mutaxassislik
-jadval O‘zbekistonda iqtisodiyotning asosiy tarmoq va sohalaridagi o‘sish sur’atlari
Yüklə 0,58 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sanoat ishlab chiqarishi
- CHakana savdo aylanmasi
| 2.6-jadval
O‘zbekistonda iqtisodiyotning asosiy tarmoq va sohalaridagi o‘sish sur’atlari, foizda Ko‘rsatkich 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
prognoz
Sanoat ishlab chiqarishi 12,1
12,7 9,0
8,3 6,3
7,7 8,8
8,3 8,0
8,2 Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari etishtirish 6,1
4,5 5,7
6,8 6,6
7,0 6,8
6,9 7,0
6,1 CHakana savdo aylanmasi 21,0
7,2 16,6
14,7 16,4
13,9 14,8
14,3 15.0
14,0 Aholiga pullik xizmatlar ko‘rsatish 20,6
21,3 12,9
13,4 15,7
14,2 12,9
10,1 10,8
17,4 Manba: O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari 2.6-Jadvaldan ko‘rinadiki, yuqorida bayon etilgan murakkab va qiyin sharoitda ham
12
иқтисодиётимизда таркибий ўзгаришларни изчил давом эттириш, хусусий мулкчилик, кичик бизнес ва тадбиркорликка янада кенг йўл очиб бериш ҳисобидан олдинга юришдир. // Халқ сўзи. 16 январ 2016 йил. 59 tarmoqlarida, jumladan sanoat va qishloq xo‘jaligida tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish va bu sohalarni diversifikatsiya qilishga qaratilayotgan ulkan e’tibor eksport hajmi, uning tarkibi va sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi. Mustaqillik yillarida xom-ashyo resurslarini chuqurroq qayta ishlash, yuqori qo‘shilgan qiymatli tovarlar ulushining ortishiga qaratilgan tarkibiy siyosatni amalga oshirish natijasida mamlakat yalpi ichki mahsulot tarkibida qishloq xo‘jaligi ulushining pasayishi va sanoat, xizmat ko‘rsatish sohalarining ulushini ortishi kuzatilmoqda. Bu yo‘lda tub tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish hisobidan sanoatni jadal rivojlantirish va yalpi ichki mahsulotda uchuning ulushini 2015 yildagi 33,5 foizdan 2030 yilda 40 foizga etkazish, qishloq xo‘jaligi ulushini esa 16,6 foizdan 8-10 foizga kamaytirish, energiyani tejaydigan zamonaviy texnologiyalarni keng joriy etish evaziga yalpi ichki mahsulot uchun sarflanadigan energiya hajmini taxminan 2 barobar qisqartirishga erishish kerak. Iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishini takomillashtirib borish, chuqur qayta ishlangan, tayyor, qo‘shilgan qiymat hissasi yuqori bo‘lgan mahsulot ishlab chiqaruvchi tarmoqlarni 60 jadal rivojlantirish va ularning YAIM hamda mamlakat eksportidagi ulushini ko‘paytirish muhim ahamiyatga ega. Mamlakatdagi iqtisodiy o‘sish omillari va manbalari tahlili ko‘rsatishicha inqirozga qadar bo‘lgan davrda iqtisodiy faollikni yuqori sur’atlari asosan eksport salohiyatini rivojlantirishni jadallashtirish, iqtisodiyotga yo‘naltirilgan investitsiyalarning miqyosi, iqtisodiyot tarkibini tizimli va bosqichma-bosqich yangilanishi hisobiga erishilgan. Iqtisodiy o‘sishni iqtisodiyotni erkinlashuvini chuqurlashuvi va miqyosini kengayishi, valyuta bozorini barqarorlashuvi, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sektorini jadal sur’atlarda rivojlanishi ta’minladi. Mustaqillik yillarida xom-ashyo resurslarini chuqurroq qayta ishlash, yuqori qo‘shilgan qiymatli tovarlar ulushining ortishiga qaratilgan tarkibiy siyosatni amalga oshirish natijasida mamlakat yalpi ichki mahsulot tarkibida qishloq xo‘jaligi ulushining pasayishi va sanoat, xizmat ko‘rsatish sohalarining ulushini ortishi kuzatilmoqda. Jahon amaliyoti va mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning natijalariga ko‘ra makroiqtisodiy barqarorlik darajasi bilan barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlash o‘rtasida bevosita bog‘liqlik mavjud. Masalan, inflyasiyani yuqori darajasi iqtisodiyotni investitsiyalashni mavjud manbalarini so‘ndiradi, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish sur’atlariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Keyingi yillarda inflyasiyani jilovlash, samarali byudjet-soliq siyosatini olib borish, soliq yukini kamaytirish, davlat byudjeti xarajatlarini yanada optimallashtirish, bank tizimi barqarorligini mustahkamlash, banklarning kreditlash salohiyatini oshirish, iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishga jalb qilinayotgan investitsiyalar (jumladan, xorijiy investitsiyalar) hajmi ko‘paytirish, eksport hajmini oshirish va uni diversifikatsiyalash borasidagi chora-tadbirlar, makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlashga va barqaror iqtisodiy o‘sishga erishish uchun xizmat qiladi. Mamlakatdagi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni tahlili uni barqarorligini ortib borayotganligini ko‘rsatmoqda. Makroiqtisodiy siyosatni olib borish dastaklaridan biri bo‘lgan soliq siyosati iqtisodiyotdagi tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishda davlatning bosh islohotchi sifatidagi rolini mustahkamlaydi. O‘zbekistonda soliq siyosati va soliqqa tortish orqali iqtisodiyotni qo‘llab quvvatlashga alohida e’tibor berib kelinmoqda. Bozor iqtisodiyotini shakllantirish, sog‘lom raqobat muhitini yaratish, tadbirkorlik faoliyatini rag‘batlantirish va ayniqsa kichik biznes vakillari va xususiy tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlashga xizmat qiladigan soliq tizimini yaratish iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish borasida qabul qilingan strategiyaning eng muhim yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. YUrtboshimizning mamlakatning 2016 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2017 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan majlisda “islohotlar natijasida yalpi ichki mahsulotimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushi 2000 yildagi 31 foizdan bugungi kunda 56,7 foizga etgani yoki 1,8 barobar oshganini alohida ta’kidlashni istardim. Hozirgi paytda ushbu sohada jami sanoat mahsulotlarining uchdan bir qismi, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining 98 foizi ishlab chiqarilmoqda. Ish bilan band jami aholimizning 77 foizdan ortig‘i – shunga e’tibor bering – mazkur tarmoqda mehnat qilayotgani, o‘z peshona teri bilan nafaqat o‘z oilasini boqayotgani, balki mamlakatimiz boyligiga boylik qo‘shayotgani, avvalo, mustaqillik bizga ochib bergan imkoniyatlarning yaqqol isboti, desam, ayni haqiqatni aytgan bo‘laman 13 .” deganlari buning isbotidir. 13
Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил |