O’quv-uslubiy majmua та’lim sohasi: 230000 Iqtisod Mutaxassislik

Gorizontal diversifikatsiya -
firma
assortimentini
ayni
paytda
ishlab
chiqarilayotgan mahsulotlar bilan bog‘liq bo‘lmagan, biroq mijozlarning qiziqishini
uyg‘otishi mumkin bo‘lgan mahsulotlar bilan to‘ldirish.

Demping - tovarni O‘rtacha bozor narxidan arzon, ba’zida hatto o‘z tannarxidan
arzon narxda sotish. Ko‘pchilik garb mamlakatlarida milliy ishlab chiqaruvchilar
foydasini ximoya qiluvchi va aksari hollarda boshqa mamlakatlardan raqobatning
kuchli emasligi sababli arzon narxda tovar olib kirishni ta’kiklovchi antidemping
qonunlar amal qiladi.

Diversifikatsiya - 1) tovar strategiyasi turi, unga asosan korxona ishlab
chiqarilayotgan mahsulotlar sonini kengaytiradi; 2) yangi bozorlarni egallab olish va
qo‘shimcha foyda olish maqsadida ishlab chiqarishning bir-biri bilan bog‘liq
bo‘lmagan ikki yoki undan ortiq turini bir vaqtning o‘zida kengaytirish va
rivojlantirish.

Imij - tovar obrazi, uning biron narsani eslatishi, o‘xshashi va aks ettirishi, tovar
bozori iqtisodiyotiga chambarchas bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy-psihologik holat. Tovar

---

181 
imiji tovarning repo‘tatsiyasi, tovar markasi, tovar ishlab chiqarilgan korxona va
mamlakat bilan assotsiatsiyalashadi.

Informatsiya (axborotlar, ma’lumotlar) - 1) ishlarning ahvoli haqida xabardor
qilish; 2) tadbirkorlik, marketing va boshqa faoliyat turlari oldida to‘rgan vazifalarni
bajarishda yordam berishi mumkin bo‘lgan turli xil bilim va ma’lumotlar; 3)
marketing tizimi sub’ektlarining o‘zaro munosabatlar jarayonidagi bevosita va teskari
aloqa natijalari tavsifnomasi; 4) turli xil energiyalarning o‘zaro aloqalari natijasi.

Iste’molchining mustaqilligi (suvereniteti) - iste’mol huquqining mustaqilligi,
qaram emasligi, huquqning mustaqil yo‘nalishi bo‘lib, tovar va xizmatlar bozorida
iste’molchining manfaatlarini ximoya qilishga qaratilgan qoida va yo‘riqnomalar
majmuidan iborat.