O’quv-uslubiy majmua та’lim sohasi: 230000 Iqtisod Mutaxassislik

18.4.Korxonaning tashqi iqtisodiy faoliyatdagi maqsadi. 
Tashki iktisodiy faoliyatni yulga kuyish va rivojlantirish iktisodiy xarakatda asosiy
yunalishlardan biri sifatida olina-di. Negaki, tashqi iktisodiy faoliyat bilan shugullanish va jaxon

---

105 
bozorining aktiv ishtirokchisiga aylanish korxonalar faoliyati-ning muxim va samarali
yunalishlaridan biri xisoblanadi. SHu jixatdan, tashxid iktisodiy faoliyatni yulga kuyish va
uning ri-vojlanish istikbollarini belgilashga davlat dasturini tuzib chikishda va bu borada iktisodiy
va xukukiynegizlarni belgilashga muxim axamiyat karatiladi.
Mamlakatni iktisodiy-ijtimoiy rivojlantirishni tashki iktisodiy faoliyatsiz tasavvur krlib
bulmaydi. Bu esa, uz navbatida faoliyatning turli soxalarida xorij bilan alokada va xamkorlikda
bulishni, maxsulot, ish va xizmatlar buyicha jaxon bozori arenasiga chikish va unda mukdm
o‘rin egallashning imkon shartla-rini belgilab olishni xam talab etadi.
Xozirgi kunda respublikamizda xorij bilan iktisodiy alokalarning rivojini va istiqbolini
ijobiy baxolash mumkin. Negaki, mustakillik yillarida turli mulk shaklidagi 4000 dan ortik
ko‘shma va xamkorlikdagi korxonalar tashkil etildi. Bugungi kunda ular faol ish olib bormoqda.
Respublikamiz tashki iktisodiy faoliyatini yulga kuyish yuzasidan tula iktisodiy asosga
ega. Lekin bu iktisodiy asosdan maksadli va kelajakni kuzlab foydalana olayotganimiz yuk
Negaki, respublikamizda tashkil etilayotgan asosiy kushma korxonalar-ni tula kuvvat darajasida
ishlata olmayapmiz.
Avvalo iktisodiy imkoniyatlar deganda nima tushiniladi. Iktisodiy imkoniyatlar shuki
kushma va xamkorlikdagi faoliyatni yulga kuyishning moliyaviy, moddiy va mexnat resurslariga
tula egamiz. Moliyaviy imkoniyat shuki, respublika xar kanday foydali va maksadli loyixa uchun
mablaglar topa oladi. SHu jumladan, kor-xonalar xam. Ular faoliyatini yulga kuyishda avvalo
davlat bosh xamkor va kafolat sub’ekti sifatida chikmokda. Respublikamizga manfaati tegadigan
xar kanday maksadli loyixa biz uchun makbul va foydali sanaladi. SHu jixatdan, biz chet ellik
xamkorlarga tabiiy kazilmalarni, xom-ashyolarimizni kayta ishlashga ogir sanoatni rivojlantirishga
birgalikda xamkorlik kxilishga izn berdik
Ma’lumki, respublikamiz industrial mamlakat xisoblanadi. Unda bevosita sanoatda kayta
ishlanadigan uta muxim va kimmatli maxsulotlar yaratiladi. Mustaqil respublikamiz oltin kazib
olish buyicha dunyoda 5-urinda, paxta xom-ashyosi buyicha 3-urinda turadi. Paxta buyicha yillik
yalpi xxosili 3.0, 3.3 mln tonnani tashkil etadi. Bundan bevosita tola shaklida 1.2—1.5 mln tonna
tola ajratiladi. Bugungi kunda kayta ishlangan paxta tolasining asosiy kismi chet elga sotilmokda.
Respublikaning iktisodiy rivojlan-tirish istikbollarida paxtani xom-ashyo sifatida sotish emas, bal-
ki, uni sekin-asta tayyor maxsulotlar sifatida sotishga utish shart-lari belgilangan.
Qishlok xujaligi bilan boglik bulgan korakul teri va pillaning sotilishida xam bevosita shu
jixatlarni kurish mumkin. YAratilgan asosiy maxsulot natural shaklda chet elga sotilmokda.
Vaxolanki, uni kayta ishlash va jaxon andozalaridagi maxsulotlar-ni ishlab chiqarishning imkoni
bulmayapti. Buning albatta ob’ek-tiv va sub’ektiv sabablarni sanab utish mumkin.