O`quv yillar

Oʻzbekiston Davlat Jismoniy tarbiya va sport Unversteti Farğona filali Badminton yo`nalishi 0522 gruh talabasi G`ulomjonov Iqboljon Akmaljon o`g`li Adabiy til meʼyorlarini soxaga oid misollar orqali tushuntirish MAVZUSI BOʻYICHA TAYYORLAGAN TAQDIMOTI
2022-2023 o`quv yillar
Farg`ona
1-Nutq madaniyati va adabiy til o`lchovlari.
2-Adabiy til meyyorlari.
3-Nutq odobi-umimiy axloqni belgilovchi mezon.
Reja:
Nutq madaniyatiga erishishning asosiy omili tilni, ayniqsa adabiy til meyyorlarni egallash ulardan unimli va o`rinli foydalanishdir. Hozirgi adbiy til me`yorlariga rioya qilib tuzilgan nutq aniq, to`gri va tasirchan holda tinglovchiga yetib boradi.
Nutq madaniyati va adabiy til o`lchovlari.
Me`yor- so`zining mavjud bo`lgan ma`nosi, fonitik tuzulishi.S.I. Ojegov fikricha , “ Me`yor- bu ijtimoiy jarayonda birga mavjud bo`lgan , bor bo`lgan, yangi paydo bo`lgan yoki o`tmishning kam ishlatiladigan til unsirlarini ( lugaviy , talafuz, morfologik, sintaktik) tanlashning natijasi sifatida shakillangan, jamiyatga xizamat qiladigan foydali til vositalari yig`indisidir, keng ma`noda bu usullarni baholashdir”.
Qaysi hudda savdo , fan ma`daniyat taraqiy etgan bo`lsa, me`yorga ham o`sha hududdagi shevalarning usuli ko`proq bo`ladi. Meyor til qurulishi unsirlarining hammasiga tegishli. Adbiy mayor umumiy meyordan olinadi, unga suyanadi. Adabiy meyyor umimiy meyorning hususiy ko`rinishi bo`lgani uchun undan hajm jihatidan kichikdir
Abadiy meyyor o`z holida shakillanadi uning shakillanish va taraqiyotiga tilning tarkibiga kiruvchilar
lahja
sheva
Og`zaki adabiy normaning rivojlanishiga
Aksiyachilari
dostonchi
ertakchi
Xalq shoir-baxshilar
latifachi
katta hissa qo`shadilar
Adabiy til meyyorlari.
nutq madaniyatida ha adabiy til meyori-o`lchovi zarur. “Til meyori-
bu til birliklari va uning qurulishini o`zaro yaxshi tushunish zaruriyati tufayli paydo bo`lgan , undan foydalanuvchi xalq tomonidan yaratilgan amaldagi qoidalar yigindisidir”-deb takidlaydi olim B.N. Goloven.
Til unsurlarining xalq o`rtasida ko`pchiligiMa`qul bo`lgan variantni tanlash adaadiy til me`yorlari hisoblanadi
O`zbek adabiy tilining me`yorlari
Fonetik meyorlar
Leksik semantik me`yorlar
Talaffuz me`yorlari
Aksentologik me`yorlar
Grammatik mayor
So`z yasalishi me`yorlari
Uslubiy me`yorlar
Grafik me`yorlar
Punktuatsion me`yorlar
Imloviy me`yorlar
Nutq odobi-umimiy axloqni belgilovchi
mezon.
Nutq odobi-umumiy axloqni bezovchi me`zon hisoblanadi. O`rta osiyoda axloqiy tarbiya O`z an`analariga ega. Axloq haqidagi ibratli fikrlar qadimgi turkiy yodnomalari buyuk allomalarning asarlari, yozma yodgorliklar orqali bizgacha yetib kelgan
O`rta asirlarda axloq fan sifatida yuzaga keldi. Farobiy ,
Ibn Sino, Nasriddin Tyus, Jaloliddin Davoniy, Sabzavoriy
Giyosiddin Mansur kabi olimlarning asrlarida axloq fanning mavzusin Vazifalari ,maqsadi nazariy va amaliy jihatdan isbotlab berildi. XIII asrda yashagan Ibn Arabiyning “Taxsubul axloq “ (“Xulqiy tarbiya haqida “), “kitobu Ul Axloq”(Axloq kitobi”)kitoblarida Sharqona meros bo`lgan axloq masalalari ilmiy mushohada etib beriladi .
E`tiboringiz uchun raxmat