Orijinal adı: «Education Glossary»

 
İnduktiv əsaslandırma (Inductive reasoning) - Xüsusi hallardan və nümunələrdən əldə edilən 
ümumi nəticələr. İrəli sürülən mülahizələrin doğru olduğu güman edilsə də, onların həqiqi olub-
olmamasına əminlik yoxdur. 
 
İnkişafa uyğun təcrübə (Developmentally appropriate practice, DAP) – Hər bir şagirdin 
(tələbənin) inkişaf səviyyəsinin artması üçün faydalı çalışma və tədris materiallarından fərdi istifadə 
etməsi.
İnklüziya (Inclusion) – Məktəbdə təhsil alan bütün şagirdlərin tədris prosesinə cəlb edilməsi və 
onların təliminin təkmilləşdirilməsinə, bu məqsədlə məktəb təcrübəsinin hərtərəfli tədqiqinə və 
inkişafına yönəlmiş daimi prosesdir. Məs: Xususi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların sağlam 
həmyaşıdları ilə birlikdə eyni məktəb və siniflərdə eyni program ilə təhsil almaq hüququnu təmin 
edən tədris modeli. Bu üsul xüsusi qayğı və bərabərliyə yönəlmiş məkan və programların tətbiqini 
inkar edərək, bütün şagirdlər üçün bərabər tədris şəraiti yaradır. 
İnklüziya yanaşması təkcə fiziki qüsurlarla deyil, irqi ayrıseçkilik, gender və sosial 
təbəqələşməyə qarşı yanaşma və strategiyaların tətbiqini də nəzərdə tutur. 
 
İnklüziv Təhsil (Inclusive Education) – Sağlamlığından, bacarığından, ailə vəziyyətindən, 
irqindən, dinindən, asılı olmayaraq bütün uşaqların təhsil prosesində və həyatda bərabərhüquqlu 
iştirakını təmin edən təhsil növü. 
İnklüziv təhsil modelinə valideyn himayəsindən məhrum, kimsəsiz, çətin tərbiyə olunan, içki və 
narkomaniya kimi zərərli vərdişlərə meylli olan, təhsildən kənarda qalan, hüquqları pozulan, 
zorakılığa məruz qalan uşaqların cəlb olunması nəzərdə tutulur. 

---

- 21 - 
Bu təhsil xususi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların nəinki sağlam həmyaşıdları ilə birlikdə təhsil 
almasına, həm də onların ümumi inkişafına, öz fiziki imkanlarına inamına, psixoloji maneələrin 
öhdəsindən gəlmələrinə yardım göstərir.
İnklüziv təhsil aşağıdakı 8 prinsipə əsaslanır:
1) İnsanın dəyəri onun bacarıqları və nailiyyətləri ilə ölçülmür; 
2) Hər bir insan hiss etmək və düşünmək qabiliyyətinə malikdir; 
3) Hər bir insan ünsiyyət hüququna malikdir; 
4) Bütün insanların bir-birinə ehtiyacı vardır;
5) Əsl təhsil yalnız real qarşılıqlı munasibətlər zəminində həyata keçirilə bilər;
6) Bütün insanlar öz həmyaşıdlarının köməyi və dostluğuna ehtiyac duyurlar;
7) Bütün təhsilalanların nailiyyətlərinin artması onların nə edə bilmədikləri ilə deyil, əksinə,
nə etməyi bacardıqları ilə ölçülür.
8) Müxtəliflik və rəngarənglik insanın bütün cəhətlərini inkişaf etdirir.