O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi d. R. Abdikarimova, G. M. Bekimbetova ko‘chmas mulkni baholash

Oldindan ko‘rish tamoyili – baholash tamoyili bo‘lib, unga ko‘ra
daromadlarning joriy qiymati yoki kelgusida mulkka egalik qilishdan
kutiladigan boshqa foydalar tomonidan qiymat aniqlanadi.
Omil – boshqa songa ko‘paytirilganidan so‘ng ma’lum natija
beradigan istalgan son yoki simvol; koeffitsiyentga teskari miqdor.
Opsion – ko‘chmas mulk egasining boshqa tomonga taqdim etadigan
belgilangan narx va shartlarga ko‘ra muayyan vaqt davomida mulkni
sotib olish yoki ijaraga olish huquqi.
Odatdagi annuitet – har bir davrning oxirida olinadigan yoki
to‘lanadigan teng davriy kirimlar yoki to‘lovlar seriyasi.
Pul mablag‘lari – respublikaning qonuniy to‘lov mablag‘larida
ifodalangan pul summalari yoki ularning talabga ko‘ra to‘lanishi kerak
bo‘lgan ekvivalenti. U absolut likvid aktividir.

---

---

196
Pul ekvivalenti – joriy qiymatning pul summasiga keltirilgan,

moliyaviy shartlar qiymatini hamda mazkur obyektga taalluqli istalgan
bepul xizmatlarni e’tiborga oluvchi mulk narxi.
Pul birligining to‘plangan summasi – joriy summaning kelgusi
qiymatini hisoblash uchun ishlatiladigan omil. Shunday shart bilanki,
joriy qiymat davriy to‘planadigan foizni keltirib, ma’lum vaqt davomida
ushlanib qolinadi.
Pul qo‘yish tamoyili – ishlab chiqarishning biror-bir qo‘shimcha
omilining mavjudligi yoki yo‘qligi oqibatida xo‘jalik obyektidan tushgan
qiymatni yoxud sof daromad ko‘payadigan yoinki kamayadigan summani
aniqlaydigan baholash tamoyili.
Raqobat tamoyili – baholash tamoyili bo‘lib, unga ko‘ra ishlab
chiqarish omillarini to‘lash uchun zarur bo‘lgan daromaddan ko‘ra foyda
kattaroq bo‘lgan hollarda tegishli bozordagi raqobat kuchayadi. Bu esa,
o‘z navbatida, o‘rtacha sof daromadlarning pasayishiga olib keladi.