O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi d. R. Abdikarimova, G. M. Bekimbetova ko‘chmas mulkni baholash
Yüklə 474,89 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinchidan
- Biznes va uning tarkibiy qismlarini baholash
- Uchinchidan
- To‘rtinchidan
| Biznes va uning
tarkibiy qismlari 4.4-rasm. Biznes va uning tarkibiy qismlarining turli bozorlarda ishtiroki 1 . Biznes tovarning barcha belgilariga ega va u fuqarolik-huquqiy muomala obyekti bo‘lishi mumkin. Lekin bu alohida turdagi tovar hisoblanadi. Va ana shu alohidalikni baholovchi xususiyatlar uni 1 Xodiyev B.Y., Berkinov B.B., Kravchenko A.N. Biznes qiymatini baho- lash. – T.: «IQTISOD-MOLIYA», 2007. 45-b. 85
belgilab beradi. Birinchidan, biznes – bu investitsiya tovari, ya’ni unga kelajakda foyda olish maqsadida sarmoya kiritiladi. Xarajatlar va daromadlar vaqt bo‘yicha ajratilgan. Bunda kutilayotgan foydaning miqdori ma’lum emas, ya’ni ehtimoliy xususiyatga ega, shuning uchun sarmoyador ehtimoliy muvaffaqiyatsizlik xatarini hisobga olishiga to‘g‘ri keladi. Agar bo‘lajak daromadlar ularni olish vaqtini hisobga olgan holda investitsiya tovarini xarid qilish xarajatlaridan kam bo‘lsa, u investitsiyaviy jozibadorligini yo‘qotadi. Shunday qilib, mulkdor oladigan bo‘lajak daromadlarning joriy qiymati xaridor tomonidan bozor narxining yuqori chegarasini o‘zida namoyon etadi. Aksiyadorlar Sarmoya- dorlar Davlat Yetkazib beruvchilar Kreditorlar Sug‘urta kompaniyalari Biznes va uning tarkibiy qismlarini baholash Kompaniya boshqaruvchilari 4.5-rasm. Biznes qiymatini baholashdan manfaatdor tomonlar 1 . Ikkinchidan, biznes tizim hisoblanadi, lekin u butun tizim sifatida ham yoki uning alohida kichik bo‘lagi va hatto qismi sifatida ham sotilishi mumkin. Ushbu holatda uning muayyan sarmoya bilan, muayyan tashkiliy-iqtisodiy shakl bilan aloqasi 1 Xodiyev B.Y., Berkinov B.B., Kravchenko A.N. Biznes qiymatini baholash. – T.: «IQTISOD-MOLIYA», 2007. 58-b. 86
(korxonani) shakllantirish asosiga aylanadi. Bunda biznesning o‘zi emas, balki uning alohida tarkibiy qismlari amalda tovar bo‘ladi. Uchinchidan, tovar sifatida biznesga bo‘lgan ehtiyoj tovarning ichida ham, tashqi muhitda ham kechadigan jarayonlariga bog‘liq. Bunda, bir tomondan, jamiyatdagi beqarorlik biznesni ham beqarorlikka olib keladi, ikkinchi tomondan, biznesning beqarorligi jamiyatning o‘zidagi beqarorlikning yanada o‘sishiga olib keladi. Bundan biznesning tovar sifatidagi yana bir xususiyati – uning fuqarolik-huquqiy muomalasini tartibga solishga bo‘lgan ehtiyoj kelib chiqadi. To‘rtinchidan, biznes barqarorligining jamiyatdagi barqarorlik uchun alohida ahamiyatini hisobga olgan holda nafaqat biznes aylanishi mexanizmini tartibga solishda, balki biznesning bozor narxini shakllantirishda hamda uni baholashni amalga oshirishda ham davlatning ishtiroki zarur. Baholash ishlarini o‘tkazishdan davlat tuzilmalaridan tortib to xususiy shaxslargacha manfaatdordirlar. Bular nazorat-taftish organlari, boshqaruv tuzilmalari, kredit tashkilotlari, sug‘urta kompaniyalari, soliq organlari va boshqa tashkilotlar, xususiy biznes egalari, sarmoyadorlar va h.k. Baholash ishlarini o‘tkazishdan manfaatdor bo‘lgan tomonlar o‘zlarining iqtisodiy manfaatlarini amalga oshirishga intilgan holda baholash maqsadini belgilaydi. Yüklə 474,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|