O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi d. R. Abdikarimova, G. M. Bekimbetova ko‘chmas mulkni baholash

1-tur eskirish  Normal ekspluatatsiya oqibatida eskirish
2-tur eskirish  Tabiiy ofatlar, halokatlar oqibatida eskirish
Uzluksiz: texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarning asta-sekin pasayishi
Avariya holati: vaqt bo‘yicha tez eskirish (kabelning uzilishi,
avariya va h.k.)
Ma’naviy – obyekt vazifaviy foydalilik nuqtayi nazaridan zamonaviy
talablarga javob bermaydi.
Tiklanadigan – ta’mirlash xarajatlari hajmi obyektga qo‘shiladigan
qiymatga teng bo‘ladi.
Tiklanmaydigan – sifat ko‘rsatkichlari ko‘pligi (yetishmovchiligi)
bilan bog‘liq ko‘chmas mulk obyekti qiymatining pasayishi.
Vazifaviy eskirish: joriy mahsulotga analog bo‘lgan mahsulotlar
xususiyatlarining o‘zgarishi sababli eskirish; ularni ishlab
chiqarishning arzonlashishi.
Texnologik eskirish: joriy obyektning odatiy texnologik ko‘rik
sikli o‘zgarishi sababli eskirish.
Tashqi – ko‘chmas mulk obyektiga tashqi atrof-muhitning salbiy
ta’siri.
Tiklanmaydigan
Eskirishni keltirib chiqargan sabab bo‘yicha:
Vaqti bo‘yicha:
9.7-rasm. Eskirish turlari

---

---

161
Tashqi eskirishning hajmiga «jozibasiz» tabiiy va sun’iy

obyektlarga yaqin joylashganlik ham bevosita ta’sir ko‘rsatadi.
Masalan, tozalash inshootlari, restoranlar, raqs maydonlari, AYQSH,
temiryo‘l stansiyalari, kasalxonalar, maktablar, sanoat korxonalari
va h.k. jiddiy ta’sir ko‘rsatadi.
Atrof-muhitning ifloslanishi bilan bog‘liq obyekt qiymatining
pasayishi obyekt eskirishni aniqlashda qo‘llaniladigan usullardan
foydalanish orqali aniqlanadi. Misol uchun, zaharli chiqindilarni
yo‘qotish qiymati obyektni ta’mirlash qiymati, tiklanadigan
buzilishlar qiymati bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Iqtisodiy eskirish jismoniy va ma’naviy eskirishlardan farqli
ravishda har doim tiklanmaydigan bo‘lib hisoblanadi.