O’rta Osiyolik olimlarning kartografik tadqiqotlari Tuzuvchi: Ismoilov Otabek

O’rta Osiyolik olimlarning kartografik tadqiqotlari

Tuzuvchi: Ismoilov Otabek

Mavzu:O’rta Osiyo olimlarining kartografik tadqiqotlari

Reja:

1.VIII-X asrlarda yashagan O’rta Osiyolik olimlarning kartografik tadqiqotlari(Xorazmiy va Beruniy misolida).

2.XI-XIII asrlarda O’rta Oisyoilik olimlarning kartografik tadqiqotlari.

3. XIV-XV asr olimlarining kartografik tadqiqotlari.

VIII-X asrlarda yashagan O’rta Osiyolik olimlarning kartografik tadqiqotlari.

Xorazmiy. O'rta asrlarda zaminimizdan yetishib chiqqan buyuk alloma VIII-IX asrlarda yashab ijod etgan Muhammad Muso al-Xorazmiyning kartografik tadqiqotlari qimmatlidir.Al-Xorazmiy xalifa Ma'mun tashkil qilgan "Bayt-ul-hikma" ("Donishmandlar uyi")da ham faoliyat ko'rsatgan. Xalifa Ma'mun o'sha davrda yer yuzining batafsil kartalarini tuzish to'g'risida topshiriq bergan.

"Dunyo kartalari" aslida yaxlit atlas bo'lishi kerak edi. Atlas tuzish ishi bilan 70 ga yaqin olim shug'ullangan, ularga esa Muhammad Muso al-Xorazmiy boshchilik qilgan.

Bu kartalar yig'indisi "Ma'mun dunyo kartasi" nomi bilan

Bu kartalar yig'indisi "Ma'mun dunyo kartasi" nomi bilan

ham yuritilgan. Tadqiqotchilarning fIkricha, uni tuzish ishlari

840 yillarga yaqin tugallangan bo'lsa kerak.

Xorazmiyning mazkur kartalar munosabati bilan 837-847 yillar

oralig'ida yozilgan "Surat al-arz" ("Yer surati xaqidagi kitob")

asarida hatto Klavdiy Ptolemeyning "Geografiya" kitobini tanqidiy

tahlil qilgan. "Surat al-arz" (arab tilida) 1926-yilda avstriyalik

Geograf Gans Mjik tomonidan nashr qilingan va shu asosda o'zbek tiliga o'girilib chop etilgan.

Beruniy. Mashhur qomusiy olim Beruniy kartografiya faniga ham ulkan hissa qo'shgan bo'lib, uning 10 varaqdan iborat "Tastih as-suvar va tabtih al-quvar" (qisqacha "Kartografiya") asari

Beruniy. Mashhur qomusiy olim Beruniy kartografiya faniga ham ulkan hissa qo'shgan bo'lib, uning 10 varaqdan iborat "Tastih as-suvar va tabtih al-quvar" (qisqacha "Kartografiya") asari