Oʻsimlik hujayralari —

Vakuolalar

• 
  Vakuolalar
  
• 
  Vakuola - hujayra shirasi bilan toʻldirilgan va tonoplast deb ataladigan membrana bilan oʻralgan hujayradagi boʻshliq. Hujayra shirasining tarkibidagi moddalar osmotik bosimning kattaligini va hujayra membranasining turgorini aniqlaydi.
  
• 
  Vakuolalar provakuolalar (Endoplazmatik retikulum va Golji kompleksidan ajralib chiqadigan kichik membranali pufakchalar)dan hosil boʻladi. Keyin pufakchalar birlashib, kattaroq vakuolalarni hosil qiladi. Faqat eski vakuolalarda barcha vakuolalar bitta yirik markaziy vakuolaga birlashishi mumkin, lekin odatda hujayra markaziy vakuoladan tashqari zahira moddalar va metabolik mahsulotlar bilan toʻldirilgan kichik vakuolalarni oʻz ichiga oladi.
  
• 
  Vakuolalar hujayrada quyidagi asosiy funksiyalarni bajaradi:
  
• 
  bosimni yaratish;
  
• 
  zarur moddalarni saqlash;
  
• 
  hujayra uchun zararli moddalarni choʻktirish;
  
• 
  organik birikmalarning fermentativ parchalanishi (bu vakuolalarni lizosomalarga yaqinlashtiradi).
  
• 
  Oʻsimlik hujayralarining qoʻshilishi trofik qoʻshimchalar:
  
  • 
    kraxmal donalari;
    
  • 
    protein (oqsil) granulalari (gialoplazma, plastidlar, Endoplazmatik retikulum, vakuolalar va yadroda). Koʻpincha oqsil konlari oqsil bilan toʻldirilgan suvsizlangan vakuolalar boʻlgan aleyron donalari shaklida topiladi.
    
  • 
    Lipid tomchilari — kuchli energiya manbai hisoblanadi. Lipidlarning energiya qiymati oqsillar yoki uglevodlardan ikki baravar koʻp, shuning uchun ularni oʻz ichiga olgan toʻqimalar yoki urugʻlar kichikroq massa va hajmga ega boʻlishi mumkin.
    
• 
  energiya qiymatiga ega boʻlmagan qoʻshimchalar, qoida tariqasida, chiqindi mahsulotlar deya aytish mumkin. Eng keng tarqalgan kristal kalsiy oksalatdir.
  

http://fayllar.org