| İttihat Terakki Dönemleri
2.Meşrutiyet dönemi çok hareketli; seçimler yapılıyor, 200’e yakın dergi çıkıyor. Neden oluyor bu? 30 yıllık bir birikim var, bastırılmışlık var. İnsanlar kendilerini basın aracılığıyla ifade etmeye çalışıyorlar. Örgütlenme sayılarında patlama oluyor. İlk defa grevler başlıyor. Siyasal açıdan çok renkli bir dönem. Fakat öte yandan İT açığa çıkamadığı için mesela parlamentoya seçilecek milletvekillerini de dışarıdan belirlemeye çalışıyor kendileri İttihatçı olmayan ama İT ile iyi çalışabilecek isimleri belirleyip mebus adayı yapıyor onları. Dolayısıyla dönemin birçok tarihçisi ‘’İttihat ve Terakki’nin Denetleme İktidarı’’ kavramını kullanır. Ne demek? Yani henüz kendisi çok açık olarak iktidarda değil ama var olan iktidarı etkileme gücüne sahip. Ne zamana kadar böyle? İT’nin iktidarı ile ilgili bir dönemleme yapalım: 23 Temmuz 1908-20 Ocak 1913= denetleme iktidarı var yani hükümet dışından hükümeti etkileme. 23 Ocak 1913-7 Kasım 1918=tam iktidar dönemi. Neden tam iktidar dönemi? 20 Ocak 1913’te darbe yapıp iktidarı ele geçiriyor ve bütün muhalifleri tasfiye ediyor ve İT tek siyasal parti olarak Türkiye’de ilk tek parti yönetimini kuruyor, CHP değil. 7 Kasım 1918’de kendisini feshediyor.
Şöyle de ifade edebilirdik: 1908-1913=çok partili meşrutiyet 1913-1918=tek partili meşrutiyet.
Dostları ilə paylaş: |
