Öss tarih teknik f¬ormülleri

Bu bilgi aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?

1. 
   Antlaşmanın eşit koşullar altında yapıldığının Açıklama: İki devletin siyasi ve diploma
   
2. 
   İki devletin yöneticileri arasında akrabalık kurulduğunun Siyasi kelimelerimiz; Kral, Kraliçe, Barış
   
3. 
   Antlaşmanın uzun süre yürürlükte kalacağının Antlaşma, Mühür. Kraliçenin siyasi
   
4. 
   Kraliçenin devlet işlerinde söz sahibi olduğunun etkinliği anlatıldığı cümle doğru seçenek
   
5. 
   Eski Anadolu’da, yasaların kadınları koruduğunun olacaktır. A) DİPLOMASİ,
   

(2000 ÖSS) B) SİYASİ ve SOSYAL C) ZAMAN

D) SİYASİ- SİYASİ,

E) HUKUKİ-SOSYAL Cevap: D

4. 
   I. Hz. Ebubekir döneminde görevlendirilen bir heyet Kur’an surelerini toplamışlardır.
   

II. Hz. Osman döneminde Kur’an’ın düzenlenmesi yapılmıştır.

III. Düzenlenen Kur’an çoğaltılarak çeşitli yerlere gönderilmiştir.

Yukarıdakilerden hangileri Kur’an’ın özgün halinin bozulması değişik biçimlerinin ortaya çıkması tehlikesini kesin olarak önlemiştir.

1. 
   Yalnız I Açıklama: Soru bölümünde “DEĞİŞİK” anahtar kelimemiz geçiyor.Fakat soruyu biz
   
2. 
   Yalnız II yeniden düzenleyelim. “Kur’an ALLAH’ın kitabı, DEĞİŞMEMESİ ilk gediği günkü orijinal
   
3. 
   Yalnız III halini kaybetmemesi gerekiyor” I ve II de Kur’an sureleri toplanıyor ve düzenleniyor.
   
4. 
   I ve II III’te ise orijinallik sağlandıktan sonra dağıtılıyor. Cevap: D (2000- ÖSS)
   
5. 
   II ve III
   

5. 
   Ortaçağın sonlarına doğru Batı Avrupa’da toplumsal, ekonomik, düşünsel, yönetsel alanlarda değişme ve gelişmeler görülmüştür.
   

Bu değişme ve gelişmeler aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur?

1. 
   Toplumlara tek tanrılı dinlerin egemen olmaya başlamasının Açıklama: Paragrafın sonunda
   
2. 
   Şehir devletlerinin ortaya çıkmaya başlamasının “DEĞİŞME ve GELİŞME” var.
   
3. 
   Toplumların sınıflara ayrılmasının Seçeneklerde Gelişme, Değişme ve
   
4. 
   Dünya görüşünün değişmesinin yenileşmeyi arayacağız. Cevap: D
   
5. 
   İlk imparatorlukların kurulmaya başlamasının (1997-ÖSS)
   

6- Haçlı Seferleri sonunda derebeylerin çoğu ülkelerine dönememişlerdir. Dönenler ise maddi güçleri

kalmadığından, topraklarını, nüfuzlarını ve ordularını kaybetmişlerdir.

Bu durum Avrupa’da aşağıdakilerden hangisine ortam hazırlamıştır?

1. 
   Toplumda eşitliğin yaygınlaşmasına Açıklama: Haçlı Seferi, Derebey SİYASİ. Siyasi bir gücün
   
2. 
   Siyasi yapının değişmesine kaybolması, yeni bir siyasi gücün ortaya çıkması demektir.
   
3. 
   Ekonomik kalkınmanın hızlanmasına Yani kısaca SİYASİ alanda yenilik, değişme, gelişme aramak
   
4. 
   Tarımın önem kazanmasına zorundayız. Cevap: B
   
5. 
   Sınıf farklılıklarının ortaya çıkmasına
   

7-“Kalkolitik Çağda Anadolu’da avcılık önemini kaybetmiş, tarım öncelik kazanmıştır.”

Bu bilgiye dayanarak kalkolitik çağ ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?

6. 
   Verimli topraklara göç olmuştur. Açıklama: Kalkolitik Çağı bilmemize gerek yoktur. Önemli
   
7. 
   Yerleşik hayata geçilmiştir. Olan şudur. Avcılık-SOSYAL kelimedir. Avcılık yapan toplum
   
8. 
   İnsanların yaşantısı değişmiştir. GÖÇEBE’dir. Çünkü sürekli gezer(SOSYAL YAŞAM).
   
9. 
   Hayvancılık yapılmamıştır. Tarım-SOSYAL kelime Tarımla uğraşan halk YERLEŞİK
   
10. 
    Tüketim üretimden çok olmuştur. HAYAT’a geçmiştir. Bir sosyal yaşamdan diğer sosyal yaşama
    

Bir değişiklik- gelişme-yenilik var. Cevap: C (1996-ÖSS)

PRATİK UYGULAMA I

Sevgili öğrenciler, aşağıda 50 adet kelime bulunmaktadır. Siz, hangi kelimenin hangi alana (anahtar kelimeye ) girdiğini karşısındaki boşluğa yazın. Bu pratik uygulama çok önemlidir.

KELİMELER ALANLARI ( ANAHTAR KELİMELER )

1. 
   İnsan……............... ( SOSYAL / )
   
2. 
   Yaşam …………….. ( / )
   
3. 
   Adalet …………… ( HUKUKİ / )
   
4. 
   Kutsal …………… ( / )
   
5. 
   Şiir …………………. ( / )
   
6. 
   Gözlemevi ……….. ( / )
   
7. 
   Ülke ………... ( / )
   
8. 
   Savaş …………… ( / )
   
9. 
   Vergi ……………. ( / )
   
10. 
    Köle …………….. ( / )
    
11. 
    Uluslar arası …….. ( / )
    
12. 
    Göç – Göçebe …… ( / )
    
13. 
    Sanayi ………………… ( / )
    
14. 
    Liman …………….. ( / )
    
15. 
    Düşünce ………….. ( / )
    
16. 
    Yargıç …………… ( / )
    
17. 
    Heykel …………. ( / )
    
18. 
    Tapınak …………. ( / )
    
19. 
    Medrese ………….. ( / )
    
20. 
    pusula ……………….. ( / )
    
21. 
    Tıp ………………… ( / )
    
22. 
    Piramit …………….. ( / )
    
23. 
    Kral ……………….. ( / )
    
24. 
    İnanç ……………… ( / )
    
25. 
    Hamam ………….. ( / )
    
26. 
    Nakkaşlık ………. ( / )
    
27. 
    Buğday ……………. ( / )
    
28. 
    Yönetim ………… ( / )
    
29. 
    Kağıt …………. ( / )
    
30. 
    Ümit Burnu ……… ( / )
    
31. 
    Yeniçeri ………….. ( / )
    
32. 
    Tüccar …………….. ( / )
    
33. 
    Devlet …………….. ( / )
    
34. 
    Uyumlu Yaşam ……. ( / )
    
35. 
    Kurultay ……………. ( / )
    
36. 
    Halk ………………. ( / )
    
37. 
    Alışveriş …………… ( / )
    
38. 
    Kanun …………….. ( / )
    
39. 
    Rönesans …………. ( / )
    
40. 
    Hümanizm ……. ( / )
    
41. 
    Resim ……………… ( / )
    
42. 
    Rahip ………………….. ( / )
    
43. 
    Peygamber …... ( / )
    
44. 
    Bilgin ……………… ( Bilimsel / Eğitim )
    
45. 
    Matbaa …………… ( / )
    
46. 
    savaş kazanma ….. ( / )
    
47. 
    Buğday …………….. ( / )
    
48. 
    Divan …………………. ( / )
    
49. 
    Hükümdar …………… ( / )
    
50. 
    Sömürge …………. ( / )
    

PRATİK UYGULAMA II

Sevgili öğrenciler ÖSS tarih sorularında AYNI ANLAM – FARKLI CÜMLE sistemiyle o kadar çok soru vardır ki anahtar kelimeler ve açılımları ile ilgili göreceğiniz bu pratik uygulamanın kuralı AYNI ANLAM – FARKLI CÜMLE Tarihle ilgili bir cümle kuracaksınız. Sonra o cümleden farklı cümleler söyleyeceksiniz. Fakat anlam hep aynı kalacak ve değişmeyecek şimdi bunun örneklerini görelim:

ÖRNEK I : “X kişinin trilyonlarca parası vardır.”

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) X kişi zengindir.

B) X kişi fakir değildir.

C) X kişinin ekonomik durumu çok iyidir.

D) X kişinin ekonomik sorunu yoktur.

E) X kişi insanlarla iyi geçinmektedir.
AÇIKLAMA 1: Soru bölümünde tırnak içinde anlatılan cümleyle A,B,C ve D seçenekleri tamamen aynı anlama gelmektedir. Fakat farklı cümlelerle bu anlatım gerçekleşmiştir. Soru cümlesi EKONOMİ anlatımıdır ve cevap seçenekleri de EKONOMİ olmalıdır. A,B,C ve D seçenekleri EKONOMİ yalnızca E seçeneği SOSYAL bir anlatımdır. E seçeneği paragrafın dışında bir anlatımdır. Bu nedenle cevap E seçeneğidir.

AÇIKLAMA 2: Sorudaki X kişi yerine siz tarihte zengin olan bir devlet koyun. Örneğin Lidyalılar deyin veya İyonlar fark etmez ÖSS’de önemli olan devlet veya kişi değildir. Yaptığı bir faaliyetin veya ona ait bir özelliğin yorumlanmasıdır.
ÖRNEK II: Ortaçağda Papalar halkın dini inançlarını sömürerek para karşılığında cennetten arsa satmışlar ve halkın günahlarını affettiklerini söylemişlerdir.

Buna göre:

I. Papalar dini kendi çıkarlarına alet etmişlerdir.

II. Halk kandırıldığını anlamayacak kadar cahildir.

III. Ekonomik kazanç anlayışı Hıristiyanlık dinini bozmuştur.

Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I,II ve III

AÇIKLAMA: Soru ve öncülerde farklı cümleler kurulmuş ama hep aynı anlama gelmektedir. Bu nedenle cevap E seçeneğidir.
ÖRNEK III: Osmanlı devleti’nin son dönemlerindeki en önemli amacı devletin parçalanmasını önlemek olmuştur.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Devletin bütünlüğünü korumaya önem vermiştir.

B) Ticari faaliyetler azalmıştır.

C) Kapitülasyonlar ekonomiyi sarsmıştır.

D) Ordu savaş gücünü kaybetmiştir.

E) Hıristiyanlar hakları önem kazanmıştır.

AÇIKLAMA: Aynı anlam farklı cümle kuralı

• 
  Devletin parçalanmasını önlemek
  
• 
  Devletin bütünlüğünü korumak SİYASİ
  

B seçeneği → paragraf dışı anlatım → TİCARİ

C seçeneği → paragraf dışı anlatım → EKONOMİ

D seçeneği → paragraf dışı anlatım → ASKERİ

E seçeneği → paragraf dışı anlatım → DİNİ

Cevap A
ÖRNEK IV: Osmanlı Devleti’nde fetihlerin hızlanması sonucunda yeni eyaletler kurulmuş ve bunlara yöneticiler atanmıştır.

• 
  Fetih: SİYASİ
  
• 
  Eyalet: SİYASİ
  
• 
  Yönetici: SİYASİ
  

YORUM: Sınırların genişlemesi devlet teşkilatlanmasını (örgütlenmesini) beraberinde getirmiştir.

• 
  Sınırların genişlemesi: SİYASİ
  
• 
  Devlet teşkilatlanması: SİYASİ
  

AÇIKLAMA: Paragraftaki cümle hangi anahtar kelimelerle kurulmuşsa yorum yine aynı anahtar kelimelerden oluşur. Tek fark aynı anlamın farklı bir cümleyle ifade edilmesidir.
ÖRNEK V: Roma imparatorluğunda partici-plep mücadelesi (sınıf çatışması) sorun çözümü için 12 levha kanunları yapılmıştır.

• 
  Partici-plep: SOSYAL
  
• 
  12 levha kanunları: HUKUKİ
  

YORUM: Sosyal çatışmalar hukuki önlemlerle çözülmeye çalışılmıştır.
ÖRNEK VI: Asurlu tüccarlar kendilerine en yakın bölge olan Anadolu ile ticaret yapmışlardır. Bu ticaret sırasında yazıyı kullanmasını bilmeyen Anadolu’ya da yazıyı öğretmişlerdir. Böylece Anadolu’da da yazılı dönemler başlamıştır.

• 
  Tüccar: TİCARİ-EKONOMİ
  
• 
  Ticaret: TİCARİ-EKONOMİ
  
• 
  Yazı: KÜLTÜREL
  

YORUM: Ekonomik ilişkiler kültürel gelişmelere neden olmuştur.
ÖRNEK VII: Anadolu Selçuklu Devleti özellikle Sinop, Antalya ve Alanya gibi Liman şehir özelliği taşıyan yerleri fethetmiştir.

• 
  Liman: TİCARİ-EKONOMİ
  
• 
  Fetih: SİYASİ
  

YORUM: Ticari amaçlar devletin siyasetine yön vermiştir.
ÖRNEK VIII: Frigyalılar saban kırmanın ve öküz öldürmenin cezasını ölüm olarak belirlemiştir.

• 
  Saban: TARIM
  
• 
  Öküz: TARIM
  
• 
  Ceza: HUKUK
  

YORUM: Tarımsal uğraşlar hukuki kuralların oluşmasını sağlamıştır.
ÖRNEK IX: Osmanlı Devleti’nin XVIII. yüzyıldaki savaşlarda arka arkaya yenilgiler alması üzerine batıdaki okullara benzer okullar açılmıştır.

• 
  Savaşlarda yenilgi: ASKERİ
  
• 
  Okul: EĞİTİM
  

YORUM: Askeri başarısızlıklar eğitim anlayışını değiştirmiştir.
ÖRNEK X: Fransız ihtilali’nin en önemli nedenleri arasında:

I. Kralın baskıcı yönetim sergilemesi

II. Halkın yoksulluk içinde olması

III. Halk arasında sınıf farklılıklarının olması

IV. Aydınların halkı bilgilendirmesi

Gösterilebilir. Buna göre Fransız İhtilali’nin siyasi ve kültürel nedenleri arasında hangileri gösterilebilir?

• 
  Kral: SİYASİ
  
• 
  Yoksulluk: EKONOMİ
  
• 
  Sınıf farkı: SOSYAL
  
• 
  Aydın: KÜLTÜREL
  

I. SİYASİ

II. EKONOMİ

III. SOSYAL

IV. KÜLTÜREL

Cevap: I ve IV
Örnek XI: Fatih’in İstanbul’u Fethi’nden sonra İpek Yolu Ticareti’ni kaybeden Venedikliler ile Osmanlıların ilişkileri bozulmuştur.

• 
  İpek Yolu Ticareti: EKONOMİ
  
• 
  Osmanlı Venedik ilişkileri: SİYASİ
  

YORUM: Ekonomi çıkarların zedelenmesi siyasi çatışmalara neden olmuştur.
ÖRNEK XII: Mısır’da Firavunlar koşulsuz Tanrı ve koşulsuz kral özelliği taşırlardı.

Bu nedenle de halka ait tüm hakları yine koşulsuz ellerinde bulundururlardı.

YORUM: DİNİ ve SİYASİ gücün birleşmesi HUKUK’un gelişmesini engellemiştir.
ÖRNEK XIII: Mağara döneminde yaşayan insanlar avladıkları hayvanların Resimlerini yine bu mağaraların duvarlarına çizmişlerdir.

YORUM: İnsanlar yaşantılarını sanatlarına yansıtırlar.
PRATİK UYGULAMA III

Soru Şekilleri ve Çözümleri

Sevgili öğrenciler bu kitapta tarih bilmeden tarih sorularını çözmeyi öğreniyorsunuz. Dolayısıyla bu çözüm ipuçlarına dayanır. İpuçları asla gizli değildir. Herhangi bir soru başından sonuna kadar daima ipuçlarıyla doludur. Bu ipuçları sadece ve sadece kelimelerdir. Kelimeleri bulabilmeniz temel koşuldur. Bir paragrafta soru bölümünde, öncülde veya seçeneklerde kelimeleri bulamıyorsanız bu kitap sizin için asla faydalı olamaz. Eğer bulabiliyorsanız –ki bulabileceğinizden eminim – bu kelimenin hangi anahtar kelimeye ait olduğunu üzerine yazınız. Şimdi bu uygulamayı göreceksiniz.

1.soru şekli çözümlenişi

					Tarım
				Ticaret
			Gelir					Tarım: EKONOMİ
								Ticaret: EKONOMİ
		?				?		Gelir: EKONOMİ

A) A) kölelik (sosyal)

B) B) inançlar (dini)

C) C) düşünce (kültürel)

D) D) ekonomi (ekonomi)

E) E) göç (sosyal)

Cevap: D
AÇIKLAMA 1: Yukarıdaki çizgilerle belirtilen bir tarih sorusunun görüntüsü olduğunu kabul edelim. Hemen sağ tarafındaki de bizim kelimeleri bulup üzerine veya yanına hangi alana (anahtar kelimeye) ait olduğunu yazmamızdı. Görüldüğü üzere paragrafta EKONOMİ kelimeleri geçiyor. Öyleyse seçeneklerde EKONOMİ anlatımı olanları bulmalıyız. Eğer iki tane EKONOMİ anlatımı olan seçenek varsa o zamanda ekonominin hangi bölümünde olduğunu bulup elemeliyiz. Örneğin; seçeneklerin birinde sanayi olabilirdi. Sanayi de EKONOMİ’ye girer. Fakat sorumuzda TARIM EKONOMİSİ olduğuna göre elememiz kolaylaşır.

AÇIKLAMA 2: Bu tip sorularda seçeneklerde 1 tane EKONOMİ anlatımı bulunur ve cevap odur. 2 tane olursa yukarıdaki elemeyi yapınız. 3.4.5 EKONOMİ anlatımı olmaz. Soru tipini değiştirerek 5’li EKONOMİ sorusunu görelim.

2. soru şekli Çözümlenişi

I. ---ağır vergi -------------- Ağır vergi: EKONOMİ

II. -gelir azlığı--- pahalı mal-- gelir azlığı: EKONOMİ

III. I. Ticaret gelişecektir. pahalı mal: EKONOMİ

IV. II. Alım gücü azalmıştır.

V. ? III. Hazine zenginleşmiştir.

IV. Sanayi yatırımı başlamıştır.

V. Ekonomik sorunlar artmıştır.

Hangilerine ulaşılabilir?

A)I ve II B) I ve III

C) II ve V D) III ve V

E) III ve IV

AÇIKLAMA: Yukarıdaki sol bölümdeki şematik soru görüntüsü, yanındaki de kelimeleri bulup hangi anahtar kelimeye girdiğini bulmamızdır. Şimdi sorunun çözümleniş bölümüne bakalım.

Ağır vergi: EKONOMİ’ye girer fakat OLUMSUZ’dur.

gelir azlığı: EKONOMİ’ye girer fakat OLUMSUZ’dur.

pahalı mal: EKONOMİ’ye girer fakat OLUMSUZ’dur.

Öyleyse verilen 5 öncülde EKONOMİK yönden OLUMLU olanları ve OLUMSUZ olanları üzerine veya yanlarına yazarak ayıralım.

I. Öncül EKONOMİK OLUMLU

II. Öncül EKONOMİK OLUMSUZ

III. Öncül EKONOMİK OLUMLU

IV. Öncül EKONOMİK OLUMLU

V. Öncül EKONOMİK OLUMSUZ

SONUÇ: Paragraf EKONOMİK OLUMSUZ anlatmaktadır. Bu durumun doğal sonucu da EKONOMİK OLUMSUZLUK’tur. Öyleyse II ve V. Öncüller doğru cevaptır. Ulaşılamaz denseydi I. III. Ve IV olacaktı.

3. 
   Soru Şekli
   

-----göçebe hayvancılık--- A) SOSYAL- EKONOMİK

--------- av ----- kurban -- B) KÜLTÜREL - BİLİMSEL

İnanç --- tapınak ---- tanrı C) SİYASİ- DİNİ

Halk --- toplum --- kutsal - D) ASKERİ - HUKUKİ

----------------- ulaşılabilir? E) SOSYAL- DİNİ

AÇIKLAMA: Şematik soru uzun bir paragraftan oluşmaktadır. Biz de sağ tarafta kelimeleri paragraftan belirledik. Şimdi bu kelimelerin hangi anahtar kelimelere girdiklerini yazalım.

Göçebe, av, havyacılık, halk ve toplum-SOSYAL

Kurban, tapınak, inanç, tanrı ve kutsal- DİNİ

SONUÇ: paragrafta SOSYAL ve DİNİ bir anlatım vardır. Öyleyse SOSYAL ve DİNİ anlatımı bir arada olan bir seçeneği bulmak zorundayız. Cevap: E

NOT: Burada şema ile gösterdiğimiz soru tiplerinde asıl vurgulanmak istediğimiz kelime bulmaktır. Farklı bir şey anlatmadık. Siz bunu karşılaştığınız sorularda uygulayınız.

IV. Bölüm

T:C İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRK

Sevgili öğrenciler ÖSS sınavında günümüzde İnkılâp Tarihinden 10 soru sorulmaktadır. Yapacağınız en önemli şey şudur;”Her soruya kesinlikle ve öncelikle bu bir ULUSAL BAĞIMSIZLIK (MİLLİ BAĞIMSIZLIK) veya ULUSAL EGEMENLİK (MİLLİ HÂKİMİYET) sorusudur diye yaklaşmaktadır.

1.ANAHTAR KELİMENİZ (6. TEKNİK FORMÜL)

ULUSAL BAĞMSIZLIK (MİLLİ BAĞIMSIZLIK)

ESARET

İTİLAF DEVLETLERİ

İŞGAL KUVVETLERİ

ZITLAŞMA (Karşıtı)

DIŞ’A KARŞI YAPILIR.

Olumlu ve uygun kelimeler, anlatımlar durumlar Olumsuz ve aykırı kelimeler, anlatım, durumlar

Esir olmama Anadolu’yu işgal

Hür yaşama Anadolu’yu parçalama

Özgür yaşama Anadolu’yu bölme

Bağlı yaşamama Türk milletini esir alma

Bağımlı yaşamama Türk milletini tutsak yapma

Kurtuluş savaşı Türk milletini bağlı ve bağımlı yapma

Bütün savaşlarımız Türk milletini yok etme

Ulusal direniş Türk milletini güçsüz düşürme

Ulusal miting Türk milletini zayıf düşürme

Ulusal protesto Türk milletini haksız gösterme

Ulusal (milli) mücadele Anadolu’yu işgali kolaylaştırma

Ulusal birlik ve beraberlik Türk milletinin içişlerine karışma

Kuvay-i milliye Azınlıklara özerklik verme

Anadolu harekâtı Farklı milletlere devlet kurdurtma

Ulusal savunma Parçalanmayı bölmeyi yıkmayı kolaylaştırma Vatanın kurtarılması Manda ve himaye yönetimi

Yurdun kurtarılması Mandater devlet

Genelgeler öncelikle bağımsızlık içindir. Sömürme – Sömürgecilik

Kongreler öncelikle bağımsızlık içindir. (Emperyalizm)

Misak-ı Milli → bağımsızlık bildirgesi Serv anlatması – Esaret antlaşması

Lozan antlaşması → bağımsızlık anlaşması Mondros ateşkes antlaşması – Esaret antlaşması

Mudanya ateşkes antlaşması → bağımsızlık Kapitülasyonlar

Müdafaa-i hukuk cemiyeti

Redd-i ilhak cemiyeti

Düzenli ordu

İlk TBBM→ Ulusal bağımsızlık meclisi