Ovqatlanish gigiyenasi

OVQATLANISH GIGIYENASI

Reja:

1.Ovqatlanish gigiyenasi haqida tushuncha.
2.Bolalar va o'smirlarda ovqatlanish gigiyenasi.
3.Noto'g'ri ovqatlanishdan kelib chiqadigan kasalliklar.

Ovqatlanish gigiyenasi-gigiyenaning tarmog'i,sog'lom odamning to'fi va bekamu ko'st ovqatlanish muammolarini o'rganadigan fan.Uning mustaqil bo'limi diyetologiya bemorlar ovqatini o'rganadi va parhez ovqatlar tarkibini ishlab chiqadi.Go'daklik davridagi ovqatlanishni o'rganish ham ovqatlanish gigiyenasining mustaqil bo'limidir.

• Ovqatlanish gigiyenasi-gigiyenaning tarmog'i,sog'lom odamning to'fi va bekamu ko'st ovqatlanish muammolarini o'rganadigan fan.Uning mustaqil bo'limi diyetologiya bemorlar ovqatini o'rganadi va parhez ovqatlar tarkibini ishlab chiqadi.Go'daklik davridagi ovqatlanishni o'rganish ham ovqatlanish gigiyenasining mustaqil bo'limidir.

Ovqatlanish gigiyenasi odamning ovqatlanishini jins,yosh,kasb,mehnat xarakteri,jismoniy zo'riqish,iqlim sharoiti,milliy va boshqa xususiyatlari,turli hududlardagi aholi ovqatining miqdori va sift tomonlariga bog'lab o'rganadi va kishilarning mehnat sharoitiga qarab oziq moddalarga ehtiyojini belgilab beradi.
Ovqatlanish gigiyenasi korxonalarning jamoalari,maktablardagi,maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar va boshqa muassasalarning bolalar jamoalari uchun rational ovqat ishlab chiqish,umumiy ovqatlanish va ovqat sanoati korxonalarida oziq-ovqat masalliqlarini zararli moddalar qo'shilishidan saqlashga doir ta'sirli sanitariya nazorati usullarini ishlab chiqish,ovqat sanoati,savdo va umumiy ovqatlanish korxonalarini loyihalash kabilar ovqatlanish gigiyenasining amaliy vazifalaridir.

Ovqatlanish gigiyenasi o'z tadqiqotlarida kimyo,mikrobiologiya,fiziologiya,stomatologiya,iqlimshunoslik va boshqa fanlarning ilmiy ma'lumotlariga tayanadi.

• Ovqatlanish gigiyenasi o'z tadqiqotlarida kimyo,mikrobiologiya,fiziologiya,stomatologiya,iqlimshunoslik va boshqa fanlarning ilmiy ma'lumotlariga tayanadi.
• O'zbekiston Respublikasida ovqatlanish gigiyenasi sohasidagi ilmiy tadqiqotlarni respublika diyetologiya markazi, ToshTIning ovqatlanish gigiyenasi kafedralari,shuningdek,sanitariya gigiyena ilmiy tadqiqot instituti,laboratoriyalari va bo'limlari,don,go'sht va sut,konserva va sabzavot quritish ,konditer sanoati va boshqalarning nazorat tarmoqlari olib boriladi.

Bolalar va o'smirlar gigiyenasi-gigiyenaning bir sohasi.
Go'daklikdan boshlab to 17-18 yoshgacha bo'lgan bolalar va o'smirlarning salomatligini saqlash va mustahkamlash masalalari bilan shug'ullanadi.
Hayot sharoiti,o'quvtarbiya va mehnatning o'sayotgan organizmning kamol topishi va salomatligiga qanday ta'sir qilishini o'rganish va shunga asoslanib,yosh avlodning sog'lom o'sishiga hamda har tomonlama to'g'ri rivojlanishiga yordam beradigan gigiyena tadbirlarini ishlab chiqish bolalar va o'smirlar gigiyenasi vazifasidir.

Bolalar va o'smirlar sog'lig'ini o'rganish va saqlashda biologik va ijtimoiy omillar,tashqi music hamda umumiy taraqqiyot qonunlarining bolalar va o'smirlar organizmiga ta'sirini o'rganish talab etiladi. Har bir yoshga oid kasalliklarning kelib chiqish sabablarini aniqlash va kasalliklarning oldini olish chora tadbirlarini belgilash va hayotga tatbiq etish imkonini beradi.Hozirgi yosh avlodning sog'lig'ini belgilangan muddatda tekshira borish bilan birga antropantropometrik usullarni qo'llash orqali ularning jismoniy rivojlanishi aniqlanadi.

• Bolalar va o'smirlar sog'lig'ini o'rganish va saqlashda biologik va ijtimoiy omillar,tashqi music hamda umumiy taraqqiyot qonunlarining bolalar va o'smirlar organizmiga ta'sirini o'rganish talab etiladi. Har bir yoshga oid kasalliklarning kelib chiqish sabablarini aniqlash va kasalliklarning oldini olish chora tadbirlarini belgilash va hayotga tatbiq etish imkonini beradi.Hozirgi yosh avlodning sog'lig'ini belgilangan muddatda tekshira borish bilan birga antropantropometrik usullarni qo'llash orqali ularning jismoniy rivojlanishi aniqlanadi.

Zaharlanish bakterial va bakteriyasiz turlarga bo'linadi .Bakterial zaharlanish turiga salmonella kiradi.Zaharlanish belgilari:bir kun o'tgach o't pufagi atrofida og'riq paydo bo'ladi,qusadi,ich ketadi,bosh og'riydi,Teri shipshape,sovuq ter bosadi.

• Zaharlanish bakterial va bakteriyasiz turlarga bo'linadi .Bakterial zaharlanish turiga salmonella kiradi.Zaharlanish belgilari:bir kun o'tgach o't pufagi atrofida og'riq paydo bo'ladi,qusadi,ich ketadi,bosh og'riydi,Teri shipshape,sovuq ter bosadi.

Botulizm kasaligi Tabiatda keng tarqalgan botulinum tayoqchasi bilan zararlangan ovqatni iste'mol qilish orqali odam o'to'tkir zaharlanadi.
Bir necha soat o'tgach zaharlanish belgilari paydo bo'ladi:muscular bo'shashadi,ko'zi yaxshi ko'rmaydi,og'zi quriydi,nutqi buziladi,nafas olish qiyinlashadi,bemor halok bo'lishi mumumkin.
Vatandoshimiz Abu Ali Ibn Sino turli yuqumli kasalliklarning kelib chiqishida ovqat, suv, iqlim, turmush sharoitlari katta rol °'ynashini «Tib ilmi qonuni» kitobida keng yoritgan. U tib ilmini
rivojlantirish bilan birga kasalliklarning oldini oluvchi — profilaktik amallardan keng foydalanishni tavsiya etdi. Turli kasalliklar kelib chiqishida ko’zga ko’rinmaydigan mavjudotlar haqidagi fikrni olg’a surdi.
Gigiyena mustaqil fan sifatida XIX asr o’rtalarida rivojlana boshladi.