4.3. Şüurlu oxu
Oxu təliminin ən mühüm keyfiyyətlərindən biri oxunun şüurluluğudur.
Şagirdlərdə şüurlu oxu ibtidai siniflərdən başlayaraq formalaşdırılmasa,
onlar
məktəb illərində, bəlkə də həyatı boyu oxuduqlarının mahiyyətini dərk edə bilməz.
Şüurluluq dedikdə,
hər bir sözün,
söz birləşməsinin,
cümlənin və bütövlükdə
mətnin mənasının başa düşülməsi nəzərdə tutulur.
Oxunun şüurluluğu mətnin
məzmununun şagirdlər tərəfindən mənimsənilməsini tələb edir.
Oxu prosesində vəziyyətdən asılı olaraq müxtəlif çətinliklər yaranır.
Şifahi
nitq uşağa tanış olan bir situasiyada baş verdiyi üçün aydın
başa düşülür,
ancaq
mətndə isə yazılı işarələrlə hələ uşağın öyrəşmədiyi məsələlərdən bəhs olunur.
Mətnə aid şəkillər bu çətinliyi aradan qaldırır. Şüurlu
oxu təlimi nəticəsində
şagirdlər aşağıdakı bacarıqlara yiyələnməlidirlər:
1) Mətni, mətndəki faktları, hadisələrin məzmununu başa düşmək;
2) Mətnin məzmunu əsasında ideyasını izah etmək;
3) Hadisələrin və faktların təsvirində iştirak edən şəxsin davranış motivlərini,
münasibətlərinin niyyətini görmək;
4) Əsərin ideyasını başa düşmək;
Oxunun sürəti
1 dəqiqədə oxunan
səslərin sayı
Çox ləng 900
Ləng 1200
Orta 1500
Ortadan yuxarı 1800
Sürətli 3000
Çox sürətli 5000
Fövqəlsürətli 10000 və daha artıq
