O`zbek tili morfologiyea so`z tarkibi

Ko’makchi fe’llar.
 
Ravishdoshning -a//-y, -
(i)b shakllariga qo’shilib, o’z mustaqil ma’nolarini
yo’qotgan, asosdan
anglashilgan harakatning bosqichlari (boshlanishi, davom etishi, tugallanishi) va tarzi (tezligi, 
imkoniyati)ni bildiruvchi boshlamoq, olmoq, 
yubormoq, turmoq, chiqmoq singari fe’llar ko’makchi
fe’llar hisoblanadi.
Ko’makchi fe’lni qabul qiluvchi ravishdosh yetakchi fe’l hisoblanadi. Ko’makchi
fe’l faqat yetakchi
fe’l bilan birgalikda qo’llaniladi. Ana shu xususiyati bilan
mustaqil qo’llanuvchi olmoq (xatni olmoq), 

---

O`ZBEK TILI MORFOLOGIYEA 
tugatmoq (o’qishni tugatmoq),
turmoq 
(o’rnida
n
turmoq), tashlamoq (qog’oz tashlamoq) fe’llaridan 
farq qiladi. 
Ko’makchi fe’lning ma’nolari.
 
Ravishdoshning -a//-
y shakliga qo’shiluvchi boshlamoq ko’makchi fe’li
harakatning boshlanishi, 
olmoq ko’makchi fe’li esa harakatni bajarishga imkoniyat
mavjudligi ma’nosini
ifodalaydi. Yutmoq,
yurmoq, turmoq ko’makchi fe’llari
ravishdoshning -
(i)b shakliga qo’shilib, harakatning davomiyligini
bildiradi. 
Yubormoq, tashlamoq, qo’ymoq ko’makchi fe’llari harakatning tez va oson
bajarilishini
ifodalaydi. Chiqmoq 
ko’makchi fe’li
harakatning to’la
yakunlanganligini bildiradi. 
Nisbat va bo’lishsizlik shakllari yetakchi fe’l tarkibida ham, ko’makchi fe’l
tarkibida ham kelishi
mumkin, Zamon, shaxs-
son qo’shimchalari faqat
ko’makchi fe’llarga qo’shiladi.
Ko’makchi fe’lli so’z qo’shilmasi
O’qib chiqdi –
o’qigan lekin chiqmagan
Asosiy ish o’qish, shuning uchun o’qish yetakchi fe’l, chiqdi –
ko’makchi fe’l
Haraktni bosqichlari 3 ta: 
1. Kirishish 
–
o’qiy boshladi
2. Davomiyligi 
–
o
’
qib yotib/turib/yuribdi 
3. Tugashi
–
o’qib chiqdi