O`zbek tili morfologiyea so`z tarkibi


Dona son, uning yasalishi



Yüklə 0,69 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/39
tarix10.12.2023
ölçüsü0,69 Mb.
#139586
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   39
O`zbek tili morfologiyea so`z tarkibi

Dona son, uning yasalishi
. Narsalarning miqdorini donalab ifodalaydigan sonlar dona son deyiladi. 
Ular -
ta qo’shimchasi yordamida hosil qilinadi. Donalash
ma’nosi 
-ta 
qo’shimchasidan tashqari dona 
so’zi bilan ham ifodalanadi.
Narsalarning turini ta’kidlash uchun bosh (hayvonlar), nafar (shaxslar), 
tup 
(o’simliklar), litr (suyuqlik), gramm (og’irlik) kabi so’zlar ham ishlatiladi.
Chama son, uning yasalishi
. Narsaning miqdorini taxminlab, chamalab 
ko’rsatadigan sonlarga chama 
son deyiladi. Ularga -tacha, -lab, -larcha kabi 
qo’shimchalar yordamida hosil qilinadi. Shuningdek, 
chama ma’nosi sonlarni
juftlash yo’li bilan ham ifodalanadi: ikki
-uch, besh-
olti, o’n
-
o’n besh.
Jamlovchi son, uning yasalishi
. Narsalarning miqdorini jamlab ko’rsatadigan
sonlar jamlovchi sonlar 
deyiladi. Ular -ov, -ala, -
ovlon kabi qo’shimchalar
yordamida hosil qilinadi. -ov, -
ala qo’shimchalari 
faqat ikkidan o’ngacha
bo’lgan sonlarga qo’shilib, jamlik ma’nosini ifodalaydi. Bu qo’shimchalar unli
bilan tugagan sanoq sonlarga qo’shilganda, asos qismidagi i unli tushib qoladi.
Narsalarning miqdorini taqsimlab ko’rsatadigan sonlarg

taqsim son
deyiladi. Ular 

tadan 
qo’shimchasi yordamida hosil qilinadi.
Dona sonlarni takrorlash yoli bn ham taqsim son hosil qilinadi. 


O`ZBEK TILI MORFOLOGIYEA 
Kasr sonlar
. Butun miqdorning qismini ifodalovchi sonlar kasr son deyiladi. Butun miqdorni 
bildiruvchi qism ko’pincha chiqish kelishigida keladi: o’ndan
bir, uchdan ikki. ½ ¼ ifodalari ikkidan 
bir, to’rtdan bir tarzida, shuningdek,
yarim, chorak, nimchorak tarzida o’qiladi.

Yüklə 0,69 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   39




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin