O‘zbekiston milliy universiteti udk: 330. 34(575. 1)

manbalarining yillik ulushi, foizda.
49
 
Quyida keltirilgan rasmdan ma’lumki, 2016-yilda Norvegiya yevropa 
mamlakatlari orasida gidroenergetika energiyasidan eng ko‘p foydalanuvchi 
davlat bo‘ldi, ya’ni yil mobaynidagi iste’mol hajmi 32,4 mln t.n.e.ni tashkil etdi. 
Amerika va Osiyo qit`asi davlatlari bu rasmda yuqori o‘rinlarni qayd etishdi. 
49
U.S. Energy Information Administration. Electric Power Monthly. February 2018, preliminary data 
ma’lumotlari asosida tuzildi. 
32% 
20% 
17% 
1% 
30% 
Elektr energiya manbalari, foizda 
Tabiiy gaz
Yadroviy
Qayta tiklanuvchi
Neft
Ko`mir

---

54 
Xitoy 263,1 mln t.n.e. ko‘rsatkichini qayd etgan holda yetakchilik qilmoqda 
hamda o‘zidan keyingi 2 mamlakatdan sal kam 3 barobar ko‘proqni tashkil etdi. 
2-o‘rinni Kanada 87,8, 3-o‘rinni Braziliya 86,9 va 4-o‘rinni AQSh 59,2 bilan 
egalladi. Grafikdagi eng past natija Italiyaga tegishli bo‘lib, 9,3 mln t.n.e.ga teng 
bo‘lgan gidroenergetika energiyasidan foydalangan (2.3.3-rasm). 
2.3.3-rasm. Gidroenergetika energiyasi iste’moli bo‘yicha yetakchi 
mamlakatlar, 2016-y, mln. t.n.e.
50
 
Quyida keltirilgan rasmdan ko‘rinib turibdiki, Amerika Qo‘shma 
Shtatlarida 17 yil davomida quyoshning qayta tiklanuvchi energiya 
50
 
https://www.statista.com
 rasmiy sayti ma’lumotlari asosida tuzildi. 
9.3 
10.6 
13.5 
13.7 
13.9 
14.1 
15.2 
18.1 
29.1 
32.4 
42.2 
59.2 
86.9 
87.8 
263.1 
0
50
100
150
200
250
300
Italiya
Kolumbiya
Fransiya
Vyetnam
Venesuela
Shvetsiya
Turkiya
Yaponiya
Hindiston
Norvegiya
Rossiya
AQSh
Braziliya
Kanada
Xitoy
mln. tonna neft ekvivalenti

---

55 
manbalaridan foydalangan holda ishlab chiqarilgan energiya hajmi yuqori 
natijaga erishdi. Rasmda so‘nggi olti yil ichida misli ko‘rilmagan darajada 
o‘sishni qayd etdi. 2000-yilda umumiy elektr energiya hajmi 493 mln. kv/soatni 
tashkil qilgan bo‘lsa, keyingi yillarda past darajada o‘sdi, 2001-yilda 543, 2002-
yilda 555, 2003-yilda 534 mln. kv/soatni tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkich 2010-
yilga kelib bir milliarddan oshib ketib, 1212 mln. kv/soatni qayd etdi. Jahon 
iqtisodiy va moliyaviy inqirozi boshlangandan 4 yil o‘tib, quyoshdan olingan 
umumiy elektr energiya hajmi 2012-yilda 4327 mln. kv/soatni tashkil etdi, bu 
esa 2011-yilga nisbatan uch barobar ko‘p (1818) demakdir. 2017-yilda 
yuqoridagi ko‘rsatkich 52958 mln kv/soatni qayd etdi (2.3.4-rasm).