Shumerlar adabiyoti Taxminan 5–6 ming yil muqaddam shumerliklar dunyo miqyo-
sidagi toshqin to‘g‘risida yozishgan. Mixxatlar bular haqida, yana
ilk kemani kim qurganligi haqida, toshqin haqida batafsil ma’lumot
beradi. Shumerlar eposlar, dostonlar, qo‘shiqlar bitishgan. Ulardan
namunalar saqlanib qolgan. Masalan, “Bilgamish” dostoni. Bu asar-
larda olam va odamni Tangri yaratganligi haqida kuylanadi. Qizig‘i
shundaki, “Injil”dagi hikoyalar “Bilgamish”dagi hikoyalar bilan ju-
dayam o‘xshash. Olimlarning fikricha, “Injil”dagi ayrim hikoyalar
shumer hikoyalari ta’sirida bitilgan. Bu ish mixxatlarni ko‘chirib
oluvchilar tomonidan amalga oshirilgan bo‘lsa kerak, deb taxmin
qilinadi. “Injil”da nomlari zikr etilgan Nuh, Muso, Yoqub haqidagi
rivoyatlarning ilk namunalari aynan shumerlar adabiyotidan, o‘sha
mixxatlarga bitilgan rivoyatlardan topilgani bugungi o‘quvchini lol
qoldiradi. Yana aytish joizki, asarga qiyosiy tipologik mezonlar bi-
lan yondashilganda, dunyo xalqlarining ko‘pgina eposlarining ildi-
zlarini ham aynan “Bilgamish” dostonidan topish mumkin bo‘ladi.
Chunonchi, Homerning “Iliada”, “Odissey”, hindlarning “Maxobx-
orat”, “Ramayana”, o‘zbek xalqining “Alpomish” va boshqa shun-
ing kabi ko‘plab dostonlar ildizlari aynan “Bilgamish”ning tupro-
qlaridan suv ichadi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi.
