Oʻzbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Topshiriq 

VMWare (Virtual box) ni o'rnating va virtual bo'sh joy 
yarating; 

---

220 

Kerio Controlni o'rnating; 

Asosiy sozlamalarni sozlang; 

«Настройка пользователей”, “Настройка статистики в 
Kerio Control», «Настройка правил трафика» и «Настройка NAT” 
kabi qo'shimcha sozlamalarni sozlang. 
Nazorat savollari 
1. Kerio Control nima? 
2. Kerio Controlning afzalliklari nimada? 
3. Kerio Controlning kamchiliklari nimada? 
4. «
Настройка пользователей”, “Настройка статистики 
в Kerio Control», «Настройка правил трафика» va «Настройка 
NAT”
kabi qoʻshimcha sozlamalarni qanday sozlash mumkin. 
19-LABORATORIYA ISHI 
IDS / IPS DASTURIY VOSITASINI OʻRNATISH VA SOZLASH 
Ishdan maqsad
: 
IPS / IDS tizimlari haqidagi nazariy bilimlarni 
va Snort dasturini oʻrnatish boʻyicha amaliy koʻnikmalarni 
shakllantirish. 
Nazariy qism
 
IDS / IPS tizimlari - bu tarmoqlarni ruxsatsiz kirishdan himoya 
qilish uchun moʻljallangan noyob vositalar. Ular hujumlarni tezda 
aniqlash va samarali oldini olishga qodir boʻlgan apparat yoki dasturiy 
vositalar. IDS / IPSning asosiy maqsadlariga erishish uchun koʻrilgan 
chora-tadbirlar orasida axborot xavfsizligi boʻyicha mutaxassislarga 
xakerlik hujumlari va zararli dasturlarning kiritilishi, tajovuzkorlar 
bilan aloqani uzish va tarmoqlararo ekranlarni korporativ tizimga 
kirishni bloklash uchun qayta sozlash faktlari toʻgʻrisida xabardor 
qilishni alohida ta'kidlash mumkin. 
Bugungi kunda kirib borgan barcha hujumlarni aniqlash va 
oldini olish tizimlari axborot xavfsizligi boʻyicha mutaxassislar 
foydalanadigan bir nechta umumiy xususiyatlar, funksiyalar va 
vazifalar bilan birlashtirilgan. Darhaqiqat, bunday vositalar ma'lum 
resurslardan foydalanishni doimiy ravishda tahlil qiladi va tipik 
boʻlmagan hodisalarning har qanday belgilarini aniqlaydi. 

---

221 
Korporativ tarmoqlarning xavfsizligini tashkil qilish bir nechta 
texnologiyalarga boʻysunishi mumkin, ular aniqlangan hodisalar 
turlari va bunday hodisalarni aniqlash usullari bilan farqlanadi. Nima 
boʻlayotganini 
doimiy 
monitoring 
qilish 
va 
tahlil 
qilish 
funksiyalaridan tashqari, barcha IDS tizimlari quyidagi funksiyalarni 
bajaradilar: 
–
Information - ma'lumot toʻplash va yozib olish; 
–
Tarmoqda sodir boʻlgan oʻzgarishlar toʻgʻrisida tarmoq 
ma'murlariga xabarnomalar uzatish (ogohlantirish); 
–
Log jurnallarni umumlashtirish uchun hisobotlarni yaratish. 
IPS texnologiyasi, oʻz navbatida, yuqoridagi narsani toʻldiradi, 
chunki u nafaqat tahdid va uning manbasini aniqlashga, balki ularni 
toʻsib qoʻyishga ham qodir. Bu, shuningdek, bunday yechimning 
kengaytirilgan funksional imkoniyatlari haqida gapiradi. U quyidagi 
harakatlarni bajarishi mumkin: 
–
zararli seanslarni tugatish va muhim manbalarga kirishni 
oldini olish; 
–
"himoyaosti" muhiti konfiguratsiyasini oʻzgartirish; 
–
Hujum vositalarida harakatlarni bajarish (masalan, virusli 
fayllarni oʻchirish). 
Shunisi e'tiborga loyiqki, UTM tarmoqlararo ekrani va har 
qanday zamonaviy hujumlarni aniqlash va oldini olish tizimlari IDS 
va IPS texnologiyalarining optimal kombinatsiyasi hisoblanadi. 
IDS va IPS tizimi ostida ishlaydigan koʻplab dasturlar mavjud. 
Snort va Surricata - bu eng keng tarqalgan dasturlardan hisoblanadi. 
Snort dasturining xususiyatlarini koʻrib chiqamiz. 
Snort - GPL litsenziyasiga ega bepul va ochiq kodli dasturiy 
ta'minot hisoblanadi. Snort dastlab 1998-yilda axborot xavfsizligi 
dunyosidagi eng taniqli odamlardan biri - Martin Roshning mualliflik 
kitoblarida yaratilgan. Ushbu IDSni yaratilishining asosiy sababi - 
oʻsha davrda yetarli darajada samarali, hamda bepul hujum toʻgʻrisida 
xabar berish vositasining yoʻqligi edi. 
Dastur Windows va Linux operatsion tizimlariga mos keladi. 
Barcha aniqlangan tahdidlar jurnal fayliga yoziladi. Snort transport 
sathi paketini tahlil qilish prinsipi asosida ishlaydi, shuning uchun uni 
ishlatish uchun tarmoq kartasini maxsus monitor rejimiga qoʻyishingiz 
kerak. Ishlab chiquvchilar IDS sinfidagi tizimlar tomonidan tizim 

---

222 
resurslarini yoʻqotish muammosini hisobga olishdi, shuning uchun 
Snort qoʻshimcha qurilmalar talab qilmaydi va orqa fonda ishlaydi. 
SNORT ishga tushgandan keyin paket ketma-ket dekoderlar, 
dastlabki protsessorlar orqali oʻtadi va shundan keyingina qoidalarni 
qoʻllay boshlaydigan detektorga murojat qiladi. Dekoderlarning 
vazifasi kanal darajasidagi protokollar (Ethernet, 802.11, Token 
Ring…)dan tarmoq va transport darajasidagi ma'lumotlar(IP, TCP, 
UDP)ni "ajratib olish" hisoblanadi (19.1-rasm). 
Snort qaysi "trafik" ga ruxsat berish va qaysi birini kechiktirish 
kerakligini bilish uchun "qoidalar" dan ("qoidalar" fayllarida 
koʻrsatilgan) foydalanadi. Ushbu vosita moslashuvchan boʻlib, yangi 
qoidalarni yozib olishingiz va ularga rioya qilishingiz mumkin.
Dasturda modulli ulanadigan arxitekturadan foydalanadigan 
"aniqlash mexanizmi" mavjud boʻlib, unda ba'zi dastur kengaytmalari 
"aniqlash dvigatelidan" qoʻshilishi yoki olib tashlanishi mumkin. 
Snort uchta rejimda ishlashi mumkin: 
1. tcpdumpga oʻxshash paketli sniffer sifatida; 
2. Paket registratori sifatida; 
3. Kirishni aniqlashning rivojlangan tizimi sifatida. 
Paket dekodlash 
mexanizmi
Preprotsessor plaginlari
Mexanizmni aniqlash
Chiquvchi plaginlar
Snort
Snifferlash
Ma lumotlar oqimi
Ogohlantirishlar / loglar
19.1-rasm. Snort dasturining ishlash prinsipi