120
BC549BP tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ib = 50 mkA bo‘lganida Ik = f(Uke) bog‘liqlikdan h22e parametrni aniqlaymiz. Buning uchun Ibp = 50 mkA bo‘lganda xarakteristika shaxobchasida “A” ishchi nuqta yaqinida ikkita bir xil masofalardagi yordamchi nuqtalar tanlaymiz va tranzistorning emitter va kollektori orasidagi kuchlanishni orttirmasini aniqlaymiz:
rasm. h22e parametrini grafik usulda aniqlash ΔUke= Uke2 – Uke1= 2,84V – 0,84V = 2 V
Bu Uke esa kollektor tokini orttirmasini keltirib chiqaradi: ΔIk=Ik4 – Ik3=16mA – 15,9mA = 0,1 mA
U holda h22e parametri quyidagiga teng:
h22e
Ik
U ke
0,1mA 50 106 (Sm) 2V
1.3. BC549BP tranzistorining kirish va chiqish qarshiligini quyidagi ifoda yordamida aniqlaymiz:
Rvыx
1
Т
h22e
1
50106
20 103 20kOm
Т
Rvx
h11e
780Om
1.4. BC549BP tranzistorining tok bo‘yicha uzatish koeffitsiyenti β ni aniqlaymiz:
h21e
120
UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadini elementlarini parametrlarni xisoblash.
rasm.UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadi sxemasi 2.1.Kaskadning qarshiliklarini xisoblash.
Sokinlik rejimida tok bo‘luvchini aniqlash
𝐼bo‘l = 10 ∙ 𝐼bp = 10 ∙ 50 mkA = 500 mkA
Sokinlik rejimini beruvchi qarshiliklar yig‘indisin aniqlash
𝑅1 + 𝑅2 = 𝐸k
𝐼bo‘l
5 V
= 500 mkA
= 10 000 Om = 10kOm
Re qarshiligdagi kuchlanishni aniqlash
𝑈𝑅e ≈ 0,2 ∙ Ek = 0,2 ∙ 5 V = 1V
Qarshilik elementlarini qiymatini aniqlash ( E24 qarshilik nominallari qatori bo‘yicha).
E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda quyidagilarni olamiz:
𝑅e = 300 Om
𝑈bep + 𝑈𝑅e 641 mV + 1 V
𝑅2 = = = 3,28 kOm
𝐼bo‘l
500 mkA
𝑅2 = 3,3 kOm
𝑅1 = (𝑅1 + 𝑅2) − 𝑅2 = 𝐸k
𝐼bo‘l
− 𝑅2 = 10kOm − 3,3 kOm = 6,7kOm
E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda:
𝑅1 = 6,8 kOm
Kaskadning sig‘imli elementlarini xisoblash
O‘zgaruvchi tok bo‘yicha R e qarshilik shuntlovchi kondensator sig‘imini aniqlash.
107 107
𝐻
Se = 4𝜋𝑓 𝑅e = 4∙ 3,14 ∙ 50 Gs ∙ 300 Om = 53,05 mkF
YE24 qiymatlari qatoriga mos ravishda Se = 24 mkF ni olamiz. Ajratuvchi kondensatorlar sig‘imini aniqlash
S = S
= 107/4𝜋𝑓n R = 107
= 9 mkF
r1 r2
v xT
4∙3,14∙100 Gs∙880 Om
YE24 qiymatlari qatoriga mos ravishda Sr1 = Sr2 = 9 mkF deb olamiz.
Aniqlangan element parametrlarini qo‘llab, umumiy emitter sxemasi bo‘yicha bajarilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini sxemasini chizamiz.
R1 qarshiligini 2·R1=13,6 kOm ga teng nominal qarshiligi bilan almashtiramiz, YE24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda 2·R1=13 kOm deb olamiz.
R1 o‘zgaruvchi rezistor qarshiligini o‘zgartirib, sokinlik rejimiga erishamiz (𝐼 bp, U bep) va U kir = 0 o‘rnatamiz (kirish signali mavjud bo‘lmagan sharti).
XSC1
rasm. Sokinlik rejimida umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi sxemasi
Sokinlik rejimda 𝐼bp = 51 mkAva Ubep= 713 mV. Berilgan qiymatiga yaqin qiymatlariga ega bo‘lamiz.
R1=3,445 kOm o‘rnatilgan qiymat.
Kuchaytirgich kaskadini parametrlarini aniqlash.
UE sxemasi asosida yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini o‘lchaymiz. Buning uchun kirishga
5 mV, fo‘r=10 kGs signal beramiz va Ukirva Uchiq kuchlanishlarini qiymatlarini olamiz (4-sxema). Bunda voltmetrlarni o‘zgaruvchi kuchlanishlarni o‘lchash rejimi (AS) ga o‘tkazib olamiz.
XSC1
rasm. Salt yurish rejimida umumiy emitter bo‘yicha yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi semasi
Kuchaytirgich kaskadini kirish kuchlanishi:Ukir=2,599 mV Kuchaytirgich kaskadini chiqish kuchlanishi:Uchiq=164 mV Kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini aniqlaymiz.
Buning uchun sxemani kirish zanjiriga (11-rasm) ketma-ket ravishda o‘zgaruvchi rezistor qo‘shamiz va kaskadning kirish zajiriga o‘rnatilgan voltmetrda U=Ukir/2 hosil bo‘lgunicha rezistorni qarshiligini o‘zgartiramiz (11-rasm).
|