13
ta’minlashdagi qiyosiy samaradorligi taqqoslanadi. Ya’ni, mulkchilik shakllari va
shartnoma shakllarining keng doirasi ko`rib
chiqilib, ular asosida almashuv amalga
oshiriladi
Mulkchilik huquqlari nazariyasi (R.Kouz, R.Pozner, S.Peyovich) va
optimal shartnoma nazariyasi (J.Stiglits, Y.Maknil)ning tadqiqot dasturi ana
shunday. Bu yerda mulkchilik huquqlarining o`rnatilishi
va samarali himoyalanishi
uchun mas’ul bo`lgan davlat nazariyasi,
ijtimoiy tanlov nazariyasi (J.Byukenen,
G.Tallok), shuningdek, ijtimoiy tanlov nazariyasidan hosil bo`lgan
konstitutsiyaviy
iqtisodiyot (V.Vanberg) ajralib turadi. Ayniqsa, konstitutsiyaviy iqtisodiyotning
vazifasi neoklassika, «eski» institutsionalizmning
tarkibiy qismi hisoblangan
«tartib nazariyasi» hamda “ijtimoiy tanlov” unsurlarini uyg`unlashtirishdan iborat.
Ikkinchidan, neoklassik modelga
axborot xarajatlari, ya’ni bitim
to`g`risidagi va bozordagi vaziyat to`g`risidagi axborotni qidirish va olish bilan
bog`liq xarajatlar tushunchasi kiritiladi.
Axborot nazariyasi (J.Stigler)
neoinstitutsionalizm rivojlanishiga katta ta’sir ko`rsatdi.
Uchinchidan, ishlab chiqarish
xarajatlari bilan bir qatorda transaksiya
xarajatlari mavjudligi neoinstitutsionalistlar tomonidan ta’kidlandi.
Transaksiya
xarajatlari nazariyasi (R.Kouz, O.Uilyamson) uchun markaziy bo`lgan ushbu
atama zamirida bitimlarni amalga oshirishda yuzaga keladigan barcha xarajatlar
tushuniladi. Transaksiya xarajatlari nazariyasi va mulkchilik huquqlari nazariyasini
qo`llash natijasida
Yangi iqtisodiy tarix (D.Nort)
deb nomlangan tarixiy tahlil
paydo bo`ldi.
Institutsional iqtisodiyot rivojlanishidagi ikkinchi bosqich
o`yinlar
nazariyasi (J. fon Neyman, O.Morgenshtern, J.Nesh)ning neoklassikadagi
umumiy muvozanat modeliga nisbatan bildirgan tanqidiy xulosasi bilan boshlandi.
Aynan o`yinlar nazariyasi yangi institutsional iqtisodiyot modellarining tilini
shakllantirdi. O`yinlar nazariyasi quyidagi taxminlarga asoslanadi:
a) bir necha muvozanat nuqtalari mavjud bo`lishi mumkin;
b) muvozanat nuqtalari Pareto bo`yicha optimum
nuqtalariga mos kelishi
shart emas;
v) muvozanat umuman mavjud bo`lmasligi mumkin.
Dostları ilə paylaş: