O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MAKTABGACHA TA’LIM
VAZIRLIGI
MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARI DIREKTOR VA
MUTAXASSISLARINI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING
MALAKASINI OSHIRISH INSITUTUTI
MALAKAVIY LOYIHA ISHI
Mavzu : Tarbiyachining dars mashg’ulotlarida
inavotsion yondashuvi .
Reja:
1. Mashg`ulotlarini yangi shakl va texnologiyalarga muvofiq
tashkil qilish.
2. Innovatsiya – maqsadga yo`naltirilgan o`zgartirishlar.
3. Ilmiy–tadqiqot natijalariga ko`ra innovatsiyalarning turlari.
Ular mashg‟ulot jarayonida
ma‟lum o„zgarishlarga, ta‟lim
mazmuni, sifati boyishiga va
samarali tashkil etilishiga
sabab bo„ladigan turli
tashabbus va yangiliklarning
yaxlit tizimida namoyon
bo„ladi.
Ilm, fan va texnikaning jadal
rivojlanishi, yangi texnika va tex-
nologiyalarning jamiyatning
barcha qatlamlariga kirib borishi,
axborot texnologiyasi
vositalarining barcha davlat va
nodavlat muassasalarida
qo„llanilishi tarbiyachilardan
uzluksiz bilim olishni talab
qilmoqda.
Maktabgacha ta`lim bilimlarning
poydevori
ekanligini
inobatga
olgan holda, bu jarayonni zamon
talablariga mos holda, innovatsion
texnologiyalar
asosida
tashkil
qilish muhim ahamiyat kasb etadi.
Mashg`ulotlarini yangi shakl va
texnologiyalarga muvofiq tashkil
qilish va o`tkazish, o`z pedagoglik
faoliyatlariga
innovatsion
yondashuvni taqozo etadi.
Innovatsiya nima?
Innovatsiya – inglizcha innovation “kiritilgan yangilik, ixtiro”
degan ma`nolarni anglatadi.
Innovatsiya – maqsadga yo`naltirilgan o`zgartirishlar bo`lib,
ma`lum bir ijtimoiy birlikka – muassasa, uyushma, jamoa va
guruhlarga yangi va nisbatan barqaror bo`lgan elementlarni,
umumiy holda xalqning ma`naviy-madaniy munosabatlari va
mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi bilan uzviy bog`liq
bo`lgan yangiliklarni kiritishdir.
Innovatsion texnologiyalar –mashg‟ulot jarayon hamda tarbiyachi
va tarbiyalanuvchilar faoliyatiga yangilik, o`zgarishlar kiritish
bo`lib, uni amalga oshirishda asosan interfaol uslublardan
foydalaniladi. Bugungi kunda maktabgacha ta`lim jarayonida
qo`llaniladigan innovatsion texnologiyalarni qo`llashdan maqsad,
tarbiyalanuvchilarni mustaqil, erkin, fikrlashga o`rgatish,
shuningdek, zamonaviy bilim va kasb-hunar egallashga o`rgatishdan
iborat.
Donolar deydilarki, “O`zini kamol
toptira olmagan inson, o`zgalar
kamolotini ta`minlay olmaydi”.
Shunday ekan, mashg‟ulot
jarayonini innovatsion
texnologiyalar asosida tashkil
qilish uchun avvalombor,
tarbiyachilarning o`zi, zamon
talabini chuqur anglashi,
innovatsion texnologiyalarni
muakammal o`zlashtirishi va
amaliyotda tatbiq etish yo`llarini
bilishi lozim. Zero, zamonaviy
tarbiyachi– kelajakning
bunyodkori, yangi pedagogik
texnologiyalarning muallifi,
tatqiqotchisi, targ`ibotchisidir.
Innovatsion jarayon – yangilik yaratish va ularni o`zlashtirish
hamda
ta`lim
muassasasi
amaliyotida
samarali
qo`llash.
S.T.Turg`unov,
B.X.Daniyarov,
D.M.Otajonovalarning
muallifligidagi “Tarbiyalanuvchilarning kasbiy kompetentliligini
rivojlantirishda ta`lim muassasasi rahbarlarining funksional
vazifalari” nomli
o`quv qo`llanmada innovatsion jarayon
innovatsiyalarni vujudga keltirish, amaliyotga tatbiq etish va
ommalashtirish
faoliyatlari
bilan
bog`liqligi
ta`kidlangan.
Shuningdek,
innovatsion
salohiyatiga
ko`ra
yangiliklar;
modernizatsiya, faoliyatni takomillashtirish, shaklan o`zgartirish,
rivojlantirish bilan bog`liq bo`lgan modifikatsion innovatsiyalar;
oldindan ma`lum bo`lgan metodlar elementlarining yangi tizimga
birikishini nazarda tutuvchi birikkan innovatsiyalar; o`xshashlik va
umumiylikka ega bo`lmagan radikal innovatsiyalar mashg‟ulot
jarayonlar samaradorligining asosi sifatida belgilanadi.
Ilmiy–tadqiqot natijalariga ko`ra innovatsiyalarning quyidagi
turlari ajratilgan:
- texnik-texnologik (ishlab chiqarishning yangi vositalari va yangi
texnologiyalar) bu yangiliklardan muassasa xodimlari salbiy
holatlarni kutishmaydi;
- tashkiliy-boshqaruv (jamoani boshqarishning yangi tizim va
metodlari, faoliyatning yangicha nazorati);
- ijtimoiy-iqtisodiy (yangi materialli rag`bat, mehnatga haq
to`lash tizimi).
Innovatsion mashg‟ulotni
yaxshi o„zlashtirilishi va
amalga oshirilishi
natijasida tarbiyachini
ham, tarbiyalanuvchini
ham o„z ehtiyojlari asosida
individual dasturlar
tuzishni o„rganish bilan
birga ta‟lim mazmunining
dolzarbligiga hamda
pedagogik jarayonning
natijaliligiga erishishlari
mumkin.
Yaxshi, ilmiy asoslangan
innovatsion mashg‟ulot -
bu pedagogik mahorat
asosini tashkil etadi.
“Innovatsion ta‟lim” deganda odatda o„quv jarayoniga yangi
(foydali) elementlar olib kirish tushuniladi. Shuning uchun ta‟lim
tizimida innovatsiya o„zgartirish bilan bevosita bog„liq. Bunday
o„zgartirishlar ta‟lim tizimining:
maqsadiga, mazmuniga, metod, texnologiyasiga, tashkil etish
shakli va boshqaruv tizimiga;
pedagogik faoliyatdagi o„ziga xoslik va o„quv-bilish jarayonini
tashkil etishga;
ta‟lim darajalarini nazorat qilish va baholash tizimiga;
o„quv-metodik ta‟minotiga;
tarbiyaviy ishlar tizimiga;
o„quv reja va o„quv dasturlariga;
tarbiyachi va tarbiyalanuvchi faoliyatiga bog„liq
STEAM yondashuvi tufayli bolalar tabiatni tushunib, dunyoni muntazam
o„rganishadi va shu bilan qiziqishlarini, muhandislik fikrlash uslubini,
tanqidiy vaziyatlardan chiqish qobiliyatini, jamoaviy ish qobiliyatini
rivojlantirish va liderlik, o„z-o„zini namoyon qilish asoslarini o„rganishadi,
o„z navbatida, bolalar rivojlanishining tubdan yangi darajasini ta‟minlaydi.
STEAM
(S-fan, T-texnologiya, E - muhandislik, A - san‟at, M - matematika)
- ilm-fan, texnologiya, muhandislik, san‟at va matematikani birlashtiruvchi
zamonaviy yondashuv.
Dostları ilə paylaş: |