Oʻzbekiston respublikasi maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi

Kasb tipi – Odam-Texnika


Psixolog-bu chuqur tarixiy ildizlarga ega zamonaviy istiqbolli yosh kasb. Yunon tilidan tarjima qilingan "psixologiya" soʻzi ruh haqidagi bilimlarni anglatadi. Odamlar antik davrda qalb muammolari bilan qiziqishgan. Insonning ichki dunyosi qanday, uni harakatlari bilan nima undaydi? Qiyin hayotiy vaziyatlarni engishda odamga qanday yordam berish kerak? Ijodingizni qanday ochib berish mumkin? Kabuslar, tajovuzlar, fashizm qayerdan keladi va ularga qanday qarshi kurashish kerak? Qiyin oʻspirin bilan umumiy til topish uchun nima qilish kerak? Ushbu va boshqa muhim savollar har doim koʻplab taniqli odamlarning onglarini tashvishga solgan. Shu bilan birga, ilmiy psixologiya faqat 130-yil oldin Germaniyada birinchi ilmiy psixologik laboratoriya ochilishi bilan rasmiy ravishda paydo boʻldi. Yillar davomida psixologiyada koʻplab yoʻnalishlar, ilmiy maktablar va yondashuvlar rivojlandi (xulqizm, psixoanaliz, gestalt psixologiyasi, gumanistik psixologiya, faoliyatga yondashuv va boshqalar).
Hozirgi vaqtda ilmiy psixologiyada toʻplangan bilim va tajriba koʻplab sohalarda: oilada, aloqada, taʼlimda, tibbiyotda, sanʼatda, siyosatda, iqtisodiyotda, ergonomikada va ishlab chiqarishda qoʻllaniladi. Psixolog — psixologiya sohasida yuqori maʼlumotga ega boʻlgan, aqliy jarayonlar va aqliy faoliyatning naqshlarini oʻrganadigan malakali mutaxassis. Psixologiya kasbida bir qator ixtisoslar ajratilgan: ijtimoiy, umumiy, klinik, yosh, mehnat psixologiyasi va muhandislik psixologiyasi, oilaviy munosabatlar psixologiyasi, zoopsixologiya. Psixolog mijozlar bilan kasb tanlash, martaba rejalashtirish, oʻqitish va ota-onalarni tarbiyalash, shaxsiy oʻsish va oilaviy muammolarni hal qilish boʻyicha ishlaydi. Tashkiliy konsalting sohasida u firmalarga, davlat xizmatlariga va tashkilotlarga kadrlarni tanlash va joylashtirish, jamoaviy munosabatlar va qulay psixologik muhitni yaratish boʻyicha xizmatlarni taqdim etadi. Psixolog kasbiga zamonaviy mehnat bozorida talab katta.
Kasbning afzalliklari: qiziqarli va foydali kasb, oʻzingizni, yaqinlaringizni yaxshiroq tushunishga, boshqa odamga yordam berishga, hayotda va har qanday faoliyatda yanada samarali boʻlishga imkon beradi. Kasbning cheklovlari: doimiy oʻzini oʻzi rivojlantirishga ehtiyoj; hissiy stress va yuqori axloqiy javobgarlik