O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovalar vazirligi

21–rasm. Elektrparchin eritma chok

Elektr parchinli birikmalarda listlar bir–birining ustiga qo'yilishi bilan joylashtiriladi, yuqori yupqa qatlam eritiladi, buning natijasida dumaloq eritma payvandlangan birikmalar (elektr perchinlar) hosil bo'ladi. Bunday elektr perchinlar payvandlanadigan listdagi teshiksiz ham, teshik bo'ylab ham o'rnatilishi mumkin. Birinchi holda, tirqishli chokni payvandlashda bo'lgani kabi, yuqori listning butun qalinligida erishi va pastki qatlam yuzasining erishi orqali sodir bo'ladi. Ikkinchi holda, yuqori listda teshik eritiladi va pastki listning yuzasi eritiladi. Birinchi usul arzonroq, chunki u oldindan teshik ochishni talab qilmaydi. Bunga qo'shimcha ravishda, bu mahsulotga elektrodni o'rnatishning aniqligini talab qilmaydi, chunki bu operatsiya yuqori listdagi teshiklarning joylashishi bilan bog'liq emas. Biroq, bu usulni qo'llash yuqori listning qalinligi bilan cheklangan; qalinligi 6–8 mm dan ortiq bo'lsa, listnini eritish uchun juda ko'p tok talab qilinadi va usul foydasiz yoki imkonsiz bo'ladi. Shuning uchun, qalinligi 6–8 mm dan ortiq bo'lsa , yuqori listdagi teshiklar bo'ylab elektr perchinlarni o'rnatish afzaldir .

Maqsadlariga ko'ra, choklar hisoblangan kuchlarini uzatuvchi ishchi choklarga va konstruktsion elementlarni bir butunga biriktiradigan bog'lovchi choklarga bo'linadi, ikkinchisining o'lchamlari konstruktsion nuqtai nazariga ko'ra belgilanadi.
Uzunlik bo'yicha choklar uzluksiz - yoppasiga va uzlukli bo`ladi (22–rasm).

22–rasm. Uzunlik bo'yicha choklarning turlari

Intervalli choklar engil yuklangan birikmalarda yoki mahkamlash talab qilinmaydigan birikmalarda qo'llaniladi. Intervalgacha chok faqat qo'lda payvandlashda qo'llaniladi, ular eritilgan metall hajmini kamaytirishga imkon beradi. Uzlukli choklar zanjir yoki shaxmat saklida joylashtirilishi mumkin. Payvandlangan detallarning uzunligi odatda l =50–150 mm ni tashkil qiladi. Masofa t intervalli chokning qadami deb ataladi va odatda l dan ikki baravar kattaroq qilib tayyorlanadi .

Payvandlash paytida qo'llaniladigan qatlamlar soniga ko'ra, choklar bir o`tishlik va ko'p o'tishlidir. Ko'p o'tishli choklar, agar past tok kuchi katta miqdordagi metallni eritish uchun qizdirishga imkon bermasa, ko'pincha qo'lda payvandlashda qo'llanilishi kerak.
Qatlamlar soni bo'yicha payvanlash bir qatlamli va ko`p qatlamli payvandlash turlariga bo'linadi, o`tishlar soni bo`yicha esa – bir o`tishlik va ko'p o'tishlik.
Ko'p qatlamli payvand choki (23–rasm) qalin metallni payvandlashda, shuningdek, issiqlik ta'sir qiladigan zonani kamaytirish uchun ishlatiladi.