O’zbекisтоn rеspubliкаsi оliy vа o’rта махsus та’liм vаzirligi qаrshi dаvlат univеrsiтетi pedagogika fakulteti

MATEMATIKA

O‘quv materiallarining tarkibi

Umumiy soat	O‘quv semestri	Ma’ruza	Amaliy mashg‘ulot	Seminar	Laboratoriya ishi	Mustaqil ish
136	7	28	48	-	-	60
136		28	48			60

“ Matematika ” fani bo‘yicha ma‘ruza mashg’ulotining kalendar tematik rejasi

№	Mavzular			soat		Bajarilishi			imzo
						soat		muddat
6-semestr
1		Ehtimolliklar nazariyasining Asosiy tushunchalari	2
2		Tasoddifiy hodisalar ustida amallar. Hodisa ehtimolligining ta’riflari:	2
3		Ehtimolliklarni qo’shishva ko’paytirish.	2
4		Kamida bitta hodisaning ro’y berish ehtimolligi. To’la ehtimollik va Beyesformulalari.	2
5		Bernulli formulasi. Ehtimollikning binominal taqsimot qonuni	2
6		Puasson formulasi. Muavr-Laplasning local va integral teoremalari.	2
7		Tasodifiy miqdorlar. Diskret tasodifiy miqdorlar.	2
8		Uzluksiz tasodifiy miqdorning taqsimot funksiyasi. Uzluksiz tasodifiy miqdorning taqsimot zichligi. Tekis, ko’rsatkichli va normal taqsimotlar.	2
9		Tasodifiy miqdorning matematik kutilishi.	2
10		Tasodifiy miqdorning dispersiyasi va o’rtacha kvadratik chetlanishi	2
11		Chebishev tengsizligi. Chebishev teoremasi.	2
12		Matematik statistika elementlari.	2
13		Taqsimotning emperik funktsiyasi. Poligon va gistogramma. O’rta qiymat va dispertsiya uсhun baholar	2
14		Taqsimot parametrlarini baholash	2
Jami:				28

Amaliy mashg‘ulotlar mavzulari va tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar

Amaliy mashg‘ulotlarda talabalarda innovatsion pedagogik texnologiyaga doir bilim, ko‘nikma va malakalar hosil qilinadiAmaliy mashg‘ulotlariga tayyorlanish jarayonida talabalar innovatsion pedagogik texnologiyaga oid darslik va o‘quv qo‘llanmalaridan foydalangan holda, ma’ruza mashg‘uloti jarayonida egallagan bilimlarini yanada boyitishadi hamda ko‘nikma va malakalarga ega bo‘lishadi.

Ikkinchi tartibli determenantlar. Uchinchi tartibli determenantlar. Determenantlarning xossalari.Minor va algebraik to’ldiruvchilar.

Ikkinchi tartibli determenantlar, uchinchi tartibli determenantlar, determenantlarning xossalari, minor va algebraik to’ldiruvchilarga oid misol va masalalar yechish.

Ikki noma‘lumli ikkita chiziqli tenglamalar sistemasini determenantlar usuli bilan yechish. Uch noma‘lumli uchta chiziqli tenglamalar sistemasi. n-noma‘lumli n ta chiziqli tenglamalar sistemasi. Kramer qoidasi.

Ikki noma‘lumli ikkita chiziqli tenglamalar sistemasini determenantlar usuli bilan yechish, uch noma‘lumli uchta chiziqli tenglamalar sistemasi, n-noma‘lumli n ta chiziqli tenglamalar sistemasi, Kramer qoidasiga oid misol va masalalar yechish

Matritsa tushunchasi. Kvadrat va to’g’ri burchakli matritsalar. Xos va xosmas matritsalar. Matritsalarni qo’shish. Matritsani songa ko’paytirish. Matritsalarni ko’paytirish. Birlik matritsa. Teskari matritsa. Matritsaning rangi.

Matritsa tushunchasi, kvadrat va to’g’ri burchakli matritsalar, xos va xosmas matritsalar, matritsalarni qo’shish, matritsani songa ko’paytirish, matritsalarni ko’paytirish, birlik matritsa, teskari matritsa, matritsaning rangiga oid misol va masalalar yechish

Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishning matritsa usuli.

Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishning matritsa usuliga oid masalalar va misollar yechish.

Vektor tushunchasi. Vektorlar ustida chiziqli amallar . Ikki vektor orasidagi burchak tushunchasi. Vektorning o’qqa proektsiyasi va uning xossalari. Koordinatalar orqali berilgan vektorlar ustida chiziqli amallar. Vektorning uzunligi.

Vektor tushunchasi, vektorlar ustida chiziqli amallar, Ikki vektor orasidagi burchak tushunchasi, vektorning o’qqa proektsiyasi va uning xossalari, koordinatalar orqali berilgan vektorlar ustida chiziqli amallar, vektorning uzunligiga oid masalalar va misollar yechish

Ikki vektorning vektor ko’paytmasi va uning xossalari. Vektor ko’paytmani topish. Uchta vektorning aralash ko’paytmasi, uning xossalari, geometrik ma‘nosi.

Ikki vektorning vektor ko’paytmasi va uning xossalari, vektor ko’paytmani topish, uchta vektorning aralash ko’paytmasi, uning xossalari, geometrik ma‘nosiga oid masalalar va misollar yechish

Analitik geometriya fani haqida qisqacha ma‘lumot. Ikki to’g’ri chiziq orasidagi burchak tushunchasi. To’gri chiziqning burchak koeffitsienti va umumiy tenglamasi. To’g’ri chiziqlarning kesishish nuqtasi. To’g’ri chiziqni tenglamasiga ko’ra yasash.

Amaliy mashg‘ulotlari talabalar tomonidan nazariy bilimlarni mustahkamlash uchun har bir mavzu bо‘yicha alohida о‘zlashtiriladi Amaliy mashg‘ulotlari mavzularining mazmunidan kelib chiqib trening mashqlar asosida hamda plakat, sxema, turli xil suratlar, slaydlar, videofilmlar va boshqa о‘quv kо‘rgazmali qurollar yordamida о‘zlashtiriladi

“ Matematika ” fani bo‘yicha amaliy mashg’ulotining kalendar tematik rejasi

t\r	Mavzular	soat	Bajarilishi					imzo
			soat			muddat
6-semestr
1	Ehtimolliklar nazariyasining Asosiy tushunchalari	2
2	Tasoddifiy hodisalar ustida amallar. Hodisa ehtimolligining ta’riflari:	4
3	Ehtimolliklarni qo’shishva ko’paytirish.	4
4	Kamida bitta hodisaning ro’y berish ehtimolligi. To’la ehtimollik va Beyes formulalari.	2
5	Bernulli formulasi. Ehtimollikning binominal taqsimot qonuni	4
6	Puasson formulasi. Muavr-Laplasning lokalva integral teoremalari.	2
7	Tasodifiy miqdorlar. Diskret tasodifiy miqdorlar.	4
8	Uzluksiz tasodifiy miqdorning taqsimot funksiyasi. Uzluksiz tasodifiy miqdorning taqsimot zichligi. Tekis, ko’rsatkichli va normal taqsimotlar.	4
9	Tasodifiy miqdorning matematik kutilishi.	4
10	Tasodifiy miqdorning dispersiyasi va o’rtacha kvadratik chetlanishi	4
11	Chebishev tengsizligi. Chebishev teoremasi	4
12	Matematik statistika elementlari.	4
13	Taqsimotning emperik funktsiyasi. Poligon va gistogramma. O’rta qiymat va dispertsiya uсhun baholar	4
14	Taqsimot parametrlarini baholash	2
	Jami:	48

Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni

“Matematika” fani bo’yicha talabaning mustaqil ta’limi shu fanni o’rganish jarayonining tarkibiy qismi bo’lib, uslubiy va axborot resurslari bilan to’la ta’minlangan.

Talabalar auditoriya mashg’ulotlarida professor-o’qituvchilarning ma’ruzasini tinglaydilar. Auditoriyadan tanqarida talaba darslarga tayyorlanadi, adabiyotlarni konspekt qiladi, uy vazifa sifatida berilgan topshiriqlarni bajaradilar. Bundan tashqari ayrim mavzularni kengroq o’rganish maqsadida ko’shimcha adabiyotlarni o’qib referatlar tayyorlaydi hamda mavzu bo’yicha testlar yechadi. Mustaqil ta’lim natijalari reyting tizimi asosida baholanadi.

Uyga vazifalarni bajarish, ko’shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o’rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo’llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan foydalanib ma’lumotlar to’plash va ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy tugarak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma’ruzalar tayyorlash kabilar talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. Shuning uchun ham mustaqil ta’limsiz o’quv faoliyati samarali bo’lishi mumkin emas.

Uy vazifalarini tekshirish va baholash amaliy mashg’ulot olib boruvchi o’qituvchi tomonidan, konspektlarni va mavzuni o’zlashtirish darajasini tekshirish va baholash esa ma’ruza darslarini olib boruvchi o’qituvchi tomonidan har darsda amalga oshiriladi.

“Matematika” fani bo‘yicha mustaqil ta’lim mashg’ulotining kalendar tematik rejasi

t/r	Mustaqil ta’lim mavzulari		Berilgan topshiriqlar		Bajar. muddat.		Hajmi (soatda
6-7 semestr
1	Algebra va analitik geometriya elementlari. Sonli ifoda va uning son qiymati. Sonli tеnglik va tеngsizlik, ularning xossalari. O`zgaruvchili ifoda, uning aniqlanish sohasi. Ifodalarni ayniy shakl almashtirish. Ayniyat.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		1-2 hafta	4
2	Bir o`zgaruvchili tеnglamalar. Tеng kuchli tеnglamalar haqida tеorеmalar		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		3-4 hafta	4
3	Bir o`zgaruvchili tеngsizliklar, tеng kuchli tеngsizliklar. Tеng kuchli tеngisliklar haqida tеorеmalar. Bir o`zgaruvchili tеngsizliklar kon’yunktsiyasi va dizyunktsiyasi.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		4-5 hafta	4
4	Ikki o`zgaruvchili tеnglama, ularning sistеmasi, ularni yеchish usullari.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		5-6 Hafta	4
5	Ikki o`zgaruvchili tеngsizliklar va ularning grafigi. Ikki o`zgaruvchili tеngsizliklarning kon’yunktsiyasi va diz’yunktsiyasi. Ularni grafik usulda yеchish.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarnibajarish		6-7 hafta	4
6	Ikki va uch noma’lumli chiziqli tеnglamalar sistеmasining matritsasi. Matritsalar ustida amallar.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		7-8 hafta	4
7	2-3-tartibli dеtеrminantlar va ularning xossalari. Kramеr formulasi.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		8-9 hafta	4
8	Tеkislikda chiziq tеnglamasi haqida tushuncha. To`g`ri chiziqning umumiy tеnglamasi, burchak koeffitsiеntli tеnglamasi, kеsmalar bo`yicha tеnglamasi.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		10-11 hafta	4
9	To`g`ri chiziqlarning parallеllik va pеrpеndikulyarlik shartlari. Bir nuqtadan o`tuvchi to`g`ri chiziqlar dastasi formulasi. Bеrilgan ikki nuqtadan o`tuvchi to`g`ri chiziq tеnglamasi. To`g`ri chiziqlarning kеsishish nuqtasi va uni _topish usullari.		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		12-13-14 hafta	4
10	Vеktorlar. Vеktorlar ustida amallar. Vеktor va nuqtaning koordinatalari		Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		15-16 hafta	4
11		VI.Geometriya elementlari. Gеomеtriyaning vujudga kеlishi haqida qisqacha tarixiy ma'lumot.	Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		17-18 hafta	4
12		Gеomеtrik figuralar,ularning ta'rifi,xossalari va alomatlari.	Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		19-20 hafta	4
13		Maktabda o`rganiladigan gеomеtrik tushuncha-lar sistеmasi.	Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		21-22-23 hafta	4
14		Gеomеtrik masalalar yеchish mеtodlari haqida. Gеomеtrik masalalarning turlari, o`lchash bilan bog`liq amaliy masalalar, hisoblashga oid masalalar, isbotlashga doir masalalar va yasashga doir masalalar.	Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		24-25-26 hafta	4
15		Yasashga doir gеomеtrik masalalar haqida tushuncha. Gеomеtrik figuralarni sirkul va chizg`ich yordamida yasash bosqichlari.	Adabiyotlardan konspekt qilish. Individual topshiriqlarni bajarish		27-28 hafta	4
		Jami:		60 soat

“MATEMATIKA” FANIDAN

REYTING ISHLANMASI

T/r	Nazorat turlari	Soni	Ball	Jami ball
1	JN 1.1.Amaliy va mustaqil ish mashg‘ulotlarini bajarish. 1.2.Amaliy va mustaqil ish mashg‘ulotlarini bajarish. 1.3.Amaliy va mustaqil ish mashg‘ulotlarini bajarish.	3 ta 12 12 12	1 (0,8+0,2^*) 1 (0,8+0,2^*) 1,1(0,9+0,2^*)	13,0 13,0 14,0
	Jami:	36		40
2	ON 2.1. (og‘izaki) 2.2. (test) TMI(referat)	2 та 1 1 1	15 10 5	15 10 5
	Jami:			30
3	YAN 3.1. Yozma ish (5 ta savol) Test 30ta	1	5х6=30	30
	Jami:			100

1.1. Joriy nazorat. Amaliy mashg‘ulotda qatnashib, uning topshiriqlari tо‘la sifatli bajargantalabaga 1-1,1 ball, agar tо‘la bо‘lmasa bajarish darajasiga qarab 0,8-0,2 ballgacha beriladi.

Amaliy ishlari bо‘yicha berilgan talabalar mustaqil ishlarining bajarilishi hajmi va sifatiga qarab 0,2 ballgacha berilishi mumkin (topshiriqlar tо‘liq va sifatli, ijodiy tarizda bajarilgan 0,2 ball, sifatli va meyor talabalari darajasida 0,6 ball, о‘rta darajasida 0,4 ball).

2.1. Oraliq nazorat yozma va og‘zaki tarzda о‘tkazilib, undan 2 ta savolga javob berishi

sо‘raladi. Har bir savol ballgacha baholanadi.

agar savol mohiyati tо‘la ochilgan bо‘lsa, javoblari tо‘liq va aniq hamda ijodiy fikrlar bо‘lsa 8- 7 ball.

savolning mohiyati umumiy ochilgan asosiy faktlar tо‘g‘ri bayon etilgan bо‘lsa 6- 5 ball.

savol umumiy tarzda javob berilgan, ammo ayrim kamchiliklari bо‘lsa 4 – 3 ball.

savol umumiy javob berilgan, ammo ayrim faktlar tо‘liq yoritilmagan bо‘lsa 3 - 2 ball.

savol javob berishga harakat qilingan, ammo chalkashliklar bо‘lsa 2 – 1 ball beriladi.

agar oraliq nazorat test usulida о‘tkazilsa 20 ta savol har biri 0,25 balldan baholanadi.

Talabaning mustaqil ishi – Belgilangan mavzular bо‘yicha referat tayyorlanadi va 5 ballda baholanadi.

referatda mavzu tо‘liq ochilgan, tо‘g‘ri xulosa chiqarilgan va ijodiy fikrlari bо‘lsa 5– 4 ball.

mavzu mohiyati ochilgan, faqat xulosasi bor 3 – 2 ball.

mavzu mohiyati yoritilgan, ammo ayrim kamchiliklari bor bо‘lsa 2 - 1 ball beriladi.

3.1.Yakuniy nazoratda talaba 5 ta savolga yozma yoki 30 ta test savolga javob berishi lozim.

har bir yozma savolga 6 balldan ajratiladi.

agar savol mohiyati tо‘la ochilgan bо‘lib, mavzu bо‘yicha talabaning tanqidiy nuqtai nazari bayon qilingan bо‘lsa 6 - 5 ball.

savolning mohiyati tо‘la ochilgan, asosiy faktlar bayon qilingan bо‘lsa 4 - 3 ball.

savol tо‘g‘ri javob berilgan, lekin ayrim kamchiliklari bor bо‘lsa 3 – 2 ball.

berilgan savolga javoblar umumiy va kamchiliklar kо‘proq bо‘lsa 2 – 1 ball beriladi.

30ta test savolining har biri 1,0 ball tizimida baholanadi.

Dasturning informatsion uslubiy ta’minoti

Mazkur fanni o‘qitish jarayonida ta’limning zamonaviy metodlari, pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo’llash nazarda tutilgan:

-zamonaviy kompyuter texnologiyalari yordamida prezentatsiya va elektron-didaktik texnologiyalari-dan foydalanilgan holda o’tkaziladi;

-o‘qitish jarayonida pedagogik texnologiyalardan foydalaniladi;

- amaliy mashg’ulotlarda kichik guruhlar musobaqalari, guruhli fikrlash pedagogik texnologiyalarini qo’llash nazarda tutiladi.

“Matematika ” fanidan reyting ishlanmasi

Didaktik vositalar

Jihozlar va uskunalar, moslamalar: elektron doska, LCD-monitor, elektron ko’rsatgich.

video-audio uskunalar:kompyuterorqalivideo, mikrofon, kolonkalar.

kompyuter va multimediali vositalar: kompyuter,proyektor,DVD-diskovod, Web-kamera, video-ko’z (glazok).

Foydalaniladigan asosiy darslik va o`quv qo`llanmalar, elektron ta’lim resurslari hamda qo`shimcha adabiyotlar ro`yxati

Asosiydarsliklarvao’quvqo’llanmalar

1. 
   Abdullayeva B.S., Rajabov F., Masharipova S. Oliy matеmatikaasoslar. Darslik. T.: Iqtisod-Moliya, 2011. 392b.
   
2. 
   Yorqulov R., Jumaev M. Oliy matеmatika. Darslik. T.: Iqtisod-Moliya, 2008. 340 b.
   

Elektron ta’lim resurslari

1. www. tdpu. Uz 2. www. pedagog. uz

3. www. Ziyonet. Uz 4. www. edu. uz

5. tdpu-INTRANET. Ped

Qo’shimcha adabiyotlar

1. 
   Ibrohimov R «Matеmatikadan masalalar to`plami». T.,1995.
   
2. 
   Yunusmеtov M, Juraеva M. Gеomеtriya - 1. 1994
   
3. 
   Nazarov H.N, Ochilova X, Podgoriova Е.G, Gеomеtriyadan mashqlar to`plami
   
4. 
   Nazarov R.N, Toshpo`latov B.T, Dusumbеtov A.F, “Algеbra va sonlar nazariyasi”. T.: O`qituvchi. I qism 1993., II qism 1995
   
5. 
   Hikmatov A, Turdiеv T. Matеmatik analiz T.: O`qituvchi. 1990.
   
6. 
   Hikmatov A, Toshmetov T, Karasheva G, “Matеmatikanalizdanmashqlarto`plami”. T.: O`qituvchi. 1993.
   
7. 
   Xamedova N.A, Ibragimova Z, Tasetov T. Matеmatika. Darslik. T.: Turon-iqbol, 2007. 363b.