O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Qrim-tatartili.Qrim-tatartilturkiytillarningqipchoqguruhigamansub. 

AsosanO‘zbekistonvaUkrainaningbirqatorhududlaridan,  qismanRossiya,  Mo‘g‘iliston,  Tojikiston, 

Gruziya, 

Ozarboyjon, 

Ruminiya, 

Turkiyavaboshqamamlakatlardayaaydi. 

So‘zlashuvchilarningumumiysoni 800 mingkishigayaqin (o‘tganasrning 90-yillarima’lumoti). Qrim-

tatartilitarixantipologikjihatdanbirtekisrivojlanmagan. 

Unda 

3 

ta: 

shimoliy, 

o‘rtavajanubiylahjalarajratilib, 

birinchisino‘g‘aytilida, 

uchinchisio‘g‘uztiligayaqinturadi. 

Lahjalarleksiktarkibivafonetikxususiyatijihatidano‘zarofarqlanadi. 

Fonetikxususiyatlari: 

labvatanglayohangdoshligining 

2-bo‘g‘inigata’siri, 

2-darajalicho‘ziqunlilarningmavjudligi, 

ba’zanundoshlarassimilyatsiyasikuzatiladi. 

Morfologikxususiyatlari: 

kishilikolmoshlariningqaratqichkelishigidagi 

1-shaxsbirlikvako‘plikshakllarimenim, 

bizimtarzidaqo‘llanishibilanboshqaturkiytillardanfarqlanadi. 

Leksikxususiyatlari: 

qrim-

tatartilileksikasidao‘utilningo‘zigaginaxosbo‘lgan 

“balaban” 

(katta), 

“qo‘ranta” 

(oila) 

kabiso‘zlarbilanbirqatordaarab, 

fors, 

grek, 

italyantillaridano‘zlashganso‘zlaruchraydi. 

XX 

asrgachabo‘lganadabiyqrim-

tatartiliOltinO‘rdaturkiyadabiytilidankelibchiqqanvaundaQrimxonlariningko‘plabfarmonvayorliqlaris

aqlanibqolgan. 

Engqadimgiyozmayodgorligi 

XIII 

asrgamansub. 

XIX 

asrdanadabiytilbirnechamartaislohqilinganvaso‘zlashuvtiligayaqinlashtirilgan. 

Hozirgiadabiytilo‘tganasrningboshidao‘rtalahjaasosidashakllangan.