Kirill yozuvi. Tarixdan ma'lumki, Sibir, Kavkaz, Volga bo’ylari va Markaziy Osiyoni
Rossiya bosib olib, ushbu hududlarda yashayotgan xalqlarni, jumladan turkiy xalqlarni ham chorizm
o’z hukmronligi ostiga olgan. Ushbu hududlardagi xalqlarni to’la o’ziga bo’ysundirmoqchi bo’lgan
chorizm ma'murlari bir necha marta ularni arab alifbosidan rus yozuviga o’tkazishga harakat qilgan.
1909 yilda esa Rossiya tarkibiga kiruvchi xalqlarni rus yozuviga o’tkazish to’g’risida podshoning
maxsus farmoni chiqqan.
Yigirmanchi asrning boshlarida hukumat bolsheviklar qo’liga o’tgandan keyin bunday
harakat yanada kuchaydi. Zimdan turkiy xalqlar alifbolarining kamchiliklari to’g’risidagi masala kun
tartibiga qo’yildi, tildagi tovushlarni ifodalashda rus yozuvining katta imkoniyatlari xususidagi
maqolalar chop etildi. Biroq u davrdagi vaziyat to’g’ridan to’g’ri rus alifbosiga o’tishni ko’tarmasdi.
1930 yillarning oxirlaridan sobiq ittifoq tarkibidagi barcha turkiy xalqlar majburiy ravishda
rus yozuviga o’tkazildi. Ushbu alifboni joriy etishda turkiy tillarning o’ziga xos tovush xususiyatlari,
tarixi hisobga olinmasdan, milliy tillarni yo’qotish asosida kelajakda yagona til yaratish tamoyili
asos qilib olindi. Turkiy xalqlar ushbu yozuvdan sobiq SSSR parchalangunga qadar foydalanishdi.
Dostları ilə paylaş: |