O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Ozarbayjontili. 

Ozarbayjontili 

– 

turkiytillaroilasiningo‘g‘uzguruhigamansubtil; 

asosanOzarbayjonRespublikasida, 

qismanArmaniston, 

Gruziya, 

Turkiya, 

IroqRespublikasidatarqalgan. 

So‘zlashuvchilarningumumiysoni 

14 

millionkishidanortiq. 

Ozarbayjontili  4  taLahjaguruhigaega:  1)  sharqiy  (kuba,  boku,  shemahilahjalarivamug‘an, 

lankaranshevalari);  2)  g‘arbiy  (kazax,  qorabog‘,  ganjalahjalari,  ayrimshevasi);  3)  shimoliy 

(nuhinlahjasivazakatala-koxshevasi); 

4) 

janubiy 

(naxichevan, 

o‘rdubod, 

tavrizlahjalari, 

yerevanshevasi). 

Lahjalardagifarqlarasosanfonetikavaleksikasohasidakuzatiladi. 

Ozarbayjontilifonetikasiningboshqaturkiytillarganisbatanfarqlijihatlari:  ozarbayjontilida  9  taunli,  23 

taundoshtovushbor; 

barchao‘rinlarda    g  fonemasiningkengqo‘llanilishi;  asliturkiy    k/q 

undoshlariningjaranglilanishi 

(qon-gan) 

vabo‘g‘iztovushigaaylanishi 

(qachon-hachan), 

so‘zboshidagiba’zijarangliundoshlarningjarangsio‘lanishi 

 

(balchiq-palchiq) 

vaboshqalar. 

Morfologiyadabirqatoraffiksalko‘rsatkichlaro‘zarofarqlansa, 

sintaksisdabog‘lovchiliqo‘shmagaplartizimirivojlangan. 

Hozirgiozarbayjontilileksikasiningasosiyqisminishutilningo‘zigamansubvaumumturkiyso‘zlartashkil

etadi; 

shuningdek, 

undaarabvaforstillaridano‘zlashganso‘zlarhamanchagina. 

Yozuvi 

1929 

yilgachaarabgrafqikasiasosida, 

1929-1939-yillardarusgrafikasiasosidabo‘lgan. 

1992 

yildayanalotingrafikasidagiyozuvjoriyqilingan. 

Hozirgiazarbayjonadabiytili 

XIX 

asro‘rtalaridabokuvashemahilahjalariasosidashakllanaboshlagan.