O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

 
10.3. Kreditning shakllari. 
Kredit ob`ektlarining iqtisodiy moxiyatiga qarab: 
tovar moddiy boyliklari uchun beriladigan kreditlar; 
ishlab 
chiqarish 
xarajatlari 
(maxsulotning 
yangi 
turini 
o`zlashtirish, mavsumiy xarajatlarni amalga oshirish bilan bog’liq 
xarajatlarni) uchun beriladigan kreditlar; 
xisob-kitoblarni amalga oshirish uchun beriladigan kreditlar 
(akkredetiv ochilganda, tayyor maxsulotni junatganda va boshqa 
xollarda). 
Qarz oluvchi tomonidan olingan kreditlar aniq bir maqsadni 
amalga oshirishga yo`naltirilgan bo`lishi zarur. Kreditning qaysi 
maqsadga yo`naltirilganligi, masalan, tovar moddiy boyliklar sotib 
olishga yoki biror ishlab chiqarish xarajatlarini qoplashga va xakozo 
aniq biror ob`ektga maqsadli yo`naltirilganligi korxona bilan bank 
o`rtasida tuziladigan kredit shartnomada ko`rsatilgan bo`ladi. Korxona 
olgan kreditini fakatgina kredit shartnomada ko`rsatilgan ishni 
bajarishga sarflashi kerak. 
Bunda kredit muayyan, aniq ob`ektga: ishlab chiqarish xarajatlariga, 
ishlab chiqarish zaxiralariga, tayyor maxsulotga, junatilgan tovarlarga, 
xisob-kitob xujjatlariga va xakozolarga beriladi.Ssuda kapitali 
xarakatining o`ziga xos xususiyatlaridan yana biri shundaki, ssuda 
kapitali xarakati sanoat va savdo kapitali xarakatidan farq qilib, 
“sotuvchi” (kreditor) va “xaridor” (qarz oluvchi)o`rtasidagi 
munosabat, ya’ni kapital xarakati, pul (P-T) ko`rinishida bo`ladi. 

---

194 
Nazorat uchun savollar 
1. Kreditning turlari va shakllarini, kreditning tarmoq yo`nalishiga 
ko`ra turlarini yoritib bering?
2. Kreditning takror qayta ishlab chiqarish jarayoni bosqichlariga 
xizmat ko`rsatishi va kreditlash ob`ektlariga ko`ra turlarini tavsiflar
bering?
3. Kreditning ta`minlanganligi, muddati va to`lovliligiga ko`ra 
turlarini tavsiflab bering?
4. Kreditning shakllari: pul shaklidagi kreditlar; tovar shaklidagi 
kreditlar; aralash shakldagi kreditlarini iqtisodiy mohiyatini ochib 
bering?