O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

O’g’uz qildi ul to’yda jarg’amisha.
Bu olti o’g’ilni suyar hamisha.
Bular ko’rsatib erdi mardonalik,
Ota birlan ko’p turli farzonalik....
O’g’uzxon bolalarini davlatni mustahkamlash uchun ularning hammasini bir kishidek bo’lib ish olib borishga da’vat qilib: “—Qo’lingizga davlat etgandan so’ng hammangiz bir kishidek bo’lib harakat qiling. Agar ittifoq bo’lmasangiz, nomi nasabingiz va o’zingiz yakkalanib qolasiz. Har kim janjal va urushlardan o’zini to’xtatsa, otasining avlodi bo’lib davlat qoldiradi. Shu yo’l bilan ish tutsangiz—ishingiz rivojlanib mamlakat osoyishta bo’lib ketadi”,— deydi.
Abulg’oziy quyidagi tasvirda esa O’g’uzxonning o’z bolalariga bergan pand-nasihatlarini bayon qiladi: “O’g’uzxon Shom viloyatinda turg’anda pinhoniy bir navkarning qo’lina bir oltun yoy va o’qni berdi. Taqi aydi “Yoyni kun tug’ishda bir cho’lda kishi oyog’i etmas erda, tuproqg’a ko’mub, bir uchini chiqarib qo’yg’il va o’qlarni kun botish tarafig’a eltib, yoyni nechuk qo’ysang, ani shundoq qo’yg’il!” dedi. Ul kishi yorliqg’a amal kilib keldi. Bu voqeadan bir yil o’tgandin so’ng, uch ulug’ o’g’li Kun va Oy va Yulduzni chorlab, yot yurtga kelib, ov ovlamoqqa qo’l etishmay turur. Kun tug’ush tarafinda falon cho’lning ovi ko’b ermish deb eshitdim. O’z navkaringiz birlan anda borib, ko’b ov qilib kelinglar, tedi. Andin so’ng uch kichik o’g’li Ko’k va Tog’ va Tengiz uchisini chorlab, akalarina aytgan so’zlarni aytib, kun botish tarafga yubordi. Bir necha kundan so’ng, uch ulug’ o’g’lonlari bir oltun yoy birlan ko’p ovni xon oldiga kelturdilar. Uch kichik o’g’lonlari taqi oltun o’q birlan ko’p ovni kelturdilar. Ul ovning elarina ko’p etlar va turluk oshlarni qo’shub, xalqni chaqirib, yoyni va o’qni topilganini irim qilib, o’zlariga qayta berdi. Uch ulug’ o’g’li yoyni sindurub olishdilar, uch kichik o’g’li har qaysisi bir o’qnioldilar. Olg’an viloyatlarda ko’p yillar turub, dushmanlarni yo’q qilib, do’stlarini siylab, boshi saryom va oyoqi Misrg’acha olg’an viloyatlarining barchasina hokimlar qo’yub qaytib o’z yurtina tushdi.
Andin so’ng barcha navkarlarning otqon va chopqon va qilgan xizmatlariga loyiq shahrlar va sarhadlar va kendlar va in’omlar berdi. Taqi o’g’lonlariga aydi, siz uch ulug’ingiz oltin yoy topib keltirdingiz, taqi ani buzub olishdingiz. Sizlarnint otingiz buzuq bo’lsun. Sizlardin bo’lg’on o’g’lonlarni ham to qiyomatgacha buzuq, tesunlar. Uch o’q keltirgan uch kichik o’g’lini va anlardin bo’lg’onlarni bu kundin to dunyo oxir bo’lg’uncha uch o’q tesunlar. Yoy va o’qniki topib kelturdingizlar, ul kishidin bo’lmadi. Tangridin bo’ldi. Bizdan burun o’tgan xalqlar yoyni podshoh o’rnida bilib tururlar va o’q elchilar erinda. Aning uchunkim o’q yoyni qaysi tarafga tortnb yuborsa, o’q anga borur. Endi men o’lg’andin so’ng Kunxon mening taxtimda o’ltursun. Andin so’ng buzuq naslindin har kim qobil bo’lsa xalq ani podsho qilsunlar. Dunyo oxir bo’lg’uncha buzuqning bir yaxshisi podshoh bo’lsin, o’zgalari o’ngda o’ltursunlar. Uch o’qlar so’l bo’lsunlar, evning so’l tarafinda o’ltursunlar va dunyo oxir bo’lg’uncha navkarlikka rozi bo’lsunlar...”
Zulm, jaholat, razolat, ikkiyuzlamachilik toj-taxt talashish avj olgan feodal jamiyati sharoitida olim Abulg’oziyxonning bu fikrlari katta tarbiyaviy qimmatga ega edi.
Abulg’oziy xalq ishi uchun jon fido qilgan, umummanfaati uchun xizmat etgan, aql-idrok bilan o’z umrini yaxshi ishlarga oqilona sarflagan insonlarni ulug’laydi, ibrat qilib ko’rsatadi, ularga havas uyg’otadi. Ulardan ibrat olib, ilm va kasb-hunar o’rganish zarurligini ta’kidlaydi: