So’zni eshitganda ulus jon degay. Nishotiy “Husn va Dil” dostonining bosh qahramoni Fuod timsoli orqali o’zining o’sha zamonga munosabatini va axloqiy-ma’rifiy fikrlarini ilgari surgan. Shoir dostonda Fuodning insoniy olijanob xislatlarini —yoshligidan bilim olish, hunar o’rganishga intilganini, keng tafakkurini, aqliy va jismoniy kuch —husnekanligini mamnuniyat bilan qayd etadi. Natijada etti yasharligida o’qituvchilarini hayratda qoldirib, ilm o’rganishga berilib, u falsafa, tarix, adabiyot, riyoziyot va boshqa ilmlarning sirlarini o’rganib oladi. Uning uchun ilmlarning qiyin masalasi yo’q edi, hammasini osongina o’zlashtirar edi (mushkuli ilm olishda oson oning). Uning bir necha donishmand, suhbatdoshlari bor ediki, tarix, she’r, adabiyotdan bahs etardilar.
Nishotiy Fuod ta’lim-tarbiyasi haqida bunday deydi:
Ayladilar neki edi tarbiyat, Ul dog’i yuz ancha topib, taqviyat, Gulshani ma’ni aro ul sarvinoz, Bo’ldi chu tavobiy sarfaroz, Mushkuli ilm oldida oson oning, Ta’bi bo’lub sham’i shabiston oning, Gohi tavorih o’qimoq peshasi, Erdi gohi she’r aro andishasi. Fuod faqat bilim olish, muntazam kitob mutolaasi bilan chegaralanmay, davlatni boshqarish ishlari bilan hamjiddiy shug’ullanadi. Mamlakatda adolat o’rnatish va mamlakat farovonligi yo’lida jon kuydiradi, ilm-ma’rifat taraqqiyotiga kengroq yo’l ochish uchun bir qancha tadbirlar ko’radi. U bu ishlarida o’z atrofidagi dono va uzoqni ko’radigan aqlli kishilarga suyanadi.
Nishotiy Husnni vafodor, sadoqatli, idrokli, pok vijdonli, dono, or-nomusli qiz sifatida tasvirlaydi. Mana shunday ajoyib fazilatlarga ega bo’lgan ma’shuqa Husn yomonlik va dushmanlikka yuz burgan har bir kimsa ahvolini tang qilishga qurbi etadigan zo’r tadbir sohibi ham edi
Dostondagi Nazar esa aqlli, dono, zukko odam, jangda jasur, hushyor va tadbirkor, zoti qorovuldan chiqqan, nihoyat shahzoda Fuodning vaziri darajasiga ko’tarilgan ilmli va adolatli kishidir. Shoir Nazarning Fuodga g’oyatsodiqligi, yaqin do’st ekanligi va yuksak insoniy fazilatlari haqida bunday deydi:
