Saljuqiylar davlatida boshqaruv tizimi. Sulton ul-a’zam-davlat boshlig’i, oliy hukmdor. Sultonlikda yer-
mulk taqsimlash faqatgina sulton ixtiyorida bo’lgan.
Bosh vazir-rais ur-ruaso yoki said ur-ruaso (boshliqlarning
kattasi)-u barcha devonlar faoliyatiga rahbarlik qilgan holda xazina,
moliya, soliq, davlatga tegishli bo’lgan ishlab chiqarish muassasalari
ishlarini nazorat qilgan. U sulton nomidan xorijiy davlatlar
namoyondalari bilan muloqot va muzokarada bo’lish huquqiga ega edi.
Faqatgina bir sohada, yer-mulk taqsimlash ishlarida huquqsiz edi.
Ulug’ hojib-oliy hukmdorning eng yaqin kishisi, dargoh bilan
devonlar o’rtasidagi aloqalarni muvofiqlashtirib turuvchi, rasmiy
qabullarni uyushtiruvchi amaldor. Amiri xoris-oliy hukmdor chiqargan jazolar hukmlarini ijro etish
bilan shug’ullanuvchi amaldor.
Mustafiy-Devoni Istifo xizmatchisi hisoblangan. Davlatdagi
moliyaviy masalalar bilan shug’ullangan. Davlat xazinasini kirim-
chiqimlari. Davlatning xarajatlari uning qo’lida bo’lgan va naqd
pullarni hisob kitoblarini olib borgan. Davlat lavozim va
mansablarining maoshi berilishi bilan shug’ullangan.
Mushrif- davlat kotiblari shunday atalgan.
1
Эшов.Б. Ўзбекистон давлатчилиги ва бошқаруви тарихи. -T.: 2012. -Б.187.
57
Saloxdor-saroydagi qurol-aslaha, ayniqsa oliy hukmdorga
tegishli narsalarni saqlash bilan shug’ullanuvchi amaldor.
