O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro Davlat Universiteti

Mo’g’ullar davrida boshqaruvdagi mansab va lavozimlar. 
                                                           
 
1
 Асқаров.A. Ўзбекистон халқлари тарихи. -T.: “Фан”, 1992. -Б.142.  

---

98 
 
Xon-hukmdor urug’ining boshlig’i va qaram vassallar hukmdori 
sifatida  butun  mamlakat,  uluslarga  tegishli  hududlar  ustidan  oliy 
huquqqa  ega  bo’lib,  uning  asosiy  vazifasi-mamlakatni  tashqi 
dushmanlardan qurolli himoya qilish edi. Xon urush e’lon qilish va sulh 
tuzish huquqiga ega bo’lib, mamlakat qo’shinlarining oliy boshlig’i edi. 
Xon  boshqa  davlatlar  bilan  muzokaralar  olib  borish  huquqiga  ega 
bo’lib, mamlakatning tashqi siyosiy aloqalarni ham boshqargan. Xon 
o’z  qaramog’idagilarni  qatl  qilish  va  omon  qoldirish  huquqiga  ega 
bo’lib, mamlakatda bosh qozi vazifasini ham bajargan. Xon qonunlar 
chiqarish  hamda  jamiyatning  barcha  a’zolari  bajarishi  lozim  bo’lgan 
farmonlar  chiqarish  huquqiga  ega  bo’lib,  jamoat  tizimi  va  tartibni 
saqlash vazifasini bajargan.  
Tarxon-ular turli soliqlardan ozod qilingan bo’lib, ov paytida va 
urushlarda qo’lga kiritilgan o’ljalar ularning shaxsiy mulki hisoblanadi. 
Chingizxonning  o’zi  ham  undan  keyingi  mo’g’ul  xonlari  ham  ularni 
xon va davlat oldidagi xizmatlari uchun taqdirlab turganlar.