O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi f. I. Xaydarov n. I. Xalilova

Mustaqil ishlash uchun tavsiya etilayotgan adabiyotlar 
1.
Гамезо М.В, Домашенко И.А Атлас по психологии М; «Просвещение» 
1986 г 
2.
Гиппенрейтер Ю. Б. Введение в общую психологию: Курс лекций: 
Учебное пособие для вузов. — М.; ЧеРо, 1997. 
3.
Davletshin M.G Umumiy psixologiya T-2002 y 

---

289 
4.
Джемс В. Психология.- М., 1991
5.
Ильин Е. П. Мотивация и мотивы. — СПб.: Питер, 2000. 
6.
Karimova V.M. Psixologiya T-2002 y 
7.
Маклаков А.Г Общая психология М.; “Питер” 2003
8.
Немов Р. С. Психология: Учебник для студ. высш. пед. учеб. 
заведений: В 3-х кн. Кн. 1:Общие основы психологии. — 2-е изд. — М: 
Владос, 1998. 
9.
Общая психология: Курс лекций/ Сост. Е.И.Рогов.-М.: Владос, 1995
10.
Psixologiya qisqacha izohli lug’at T-1998 y 
11.
Рубинштейн С. Л. Основы общей психологии. — СПб.: Питер, 1999. 
12.
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии.-СПб.: «Питер» 1999
13.
Теплов Б. М. Избранные труды: в 2-х т. Т. 1. — М.: Педагогика, 1985. 
14.
Turg’unov Q. Psixologiya terminlarining ruscha-o’zbekcha izohli lug’ati T; 
"O’qituvchi" nashriyoti 1975 y 
15.
Umumiy psixologiya (A.V.Petrovskiy tahriri ostida) T; "O’qituvchi" 1992 y 
16.
Xaydarov F.I O’quv faoliyati motivasiyasi T; "Fan" 2005 y 
17.
G’oziev E.G’.,Jabborov A. Faoliyat va xulq-atvor motivatsiyasi T-2003 y 
18.
G’oziev E.G’ Umumiy psixologiya 1-2 kitob T-2002 y 
5. BO'LIM SHAXSNING INDIVIDUAL PSIXOLOGIK 
XUSUSIYATLARI 
 
TEMPERAMENT 
Temperament haqida tushuncha 
Insonning ruhiy olami beto’xtov harakatlar majmuasidan iborat bo’lib, biri 
ikkinchisini bevosita taqazo etadi va ular uzluksiz zanjir tizimiga o’xshash tarzda 
hukm suradi. Xuddi shu bois shaxs ruhiyatida tashqi atrof-muhit to’g’risidagi 
taassurotlar, o’tmish xotiralari, kelajak yuzasidan ijodiy xayollar, ezgu niyatlar, 
xohish istaklar, maqsad va tilaklar, mulohaza, fikr va muammo, hissiy 
kechinmalar, irodaviy sifatlar uzluksiz tarzda o’zaro o’rin almashtirib turish 
evaziga ontogenetik dunyoga mustahkam negiz hozirlanadi. Ruhiy olam kechishi, 
uning sur'ati, mazmuni, shakli, ko’lami, xususiyati, xislati, sifati, mexanizmi 
alohida, yakkahol insonda rang-barang tarzda namoyon bo’lishi kuzatiladi. 
Shuning uchun bo’lsa kerak, insonlar tabiat hodisalariga, ijtimoiy turmush 
voqeliklariga, omillariga, ta'sir kuchlariga tez yoki sekin, engil yoki mushkulot 
bilan javob qaytarishga moyillik ko’rsatadilar. 
Psixologiyada temperamentga taalluqli individual dinamik xususiyatlar 
o’rtasida muayyan darajada tafovut mavjudligi alohida ta'kidlanadi, ular orasidagi 
farqlarni ajratib ko’rsatish maqsadida quyidagicha belgilar kiritiladi va o’ziga xos 
tarzda tavsiflab beriladi, ularning ayrimlarini ajratib ko’rsatish maqsadga muvofiq: 
1. 
Favqulotda temperamentning bir xil xususiyatlari motiv, psixik holat va 
hodisalardan farqli o’laroq, aynan shu shaxsning o’zida, uning turli faoliyatlarida, 
muomalasida ifodalanadi. 

---

290 
2. 
Temperament xususiyatlari tabiiy shartlanganlik omiliga taalluqli bo’lganligi 
tufayli inson hayoti va faoliyatining (umrining) davomida yoki uning muayyan bir 
bo’lagida (ta'sirga beriluvchanligi sababligidan qat'iy nazar) barqaror, o’zgarmas 
va mustahkamdir. 
3. 
Yakkahol shaxsga dahldor temperamentning turli xususiyatlari o’zaro bir-
biri bilan g’ayriqonuniy ravishda birlashgan bo’lmasdan, balki ular o’zaro bir-biri 
muayyan qonuniyat asosida mujassamlashib, xuddi shu xususiyatlar uning tiplarini 
tavsiflovchi o’ziga xos tuzilmani vujudga keltiradi. 
Psixologiya fanida