O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi м. T. Asqarova

 
 
4.2. Faoliyat jarayonidagi ta’limning Pol Romer modeli
 
Pol Romer modelida oraliq mahsulot turi kо‘payishini ifoda etuvchi Spens, 
Dikset va Stiglits ishlab chiqarish funksiyasidan foydalangan
7
: 





t
N
j
j
x
AL
Y
1
1


diskret tovarlar uchun
(1)
 




dj
x
AL
Y
t
N
j
0
1


uzluksiz kо‘plab tovarlar uchun
(2) 
Bu yerda, 

– oraliq mahsulot ishlab chiqarish 
1
0



, const; L – ishchi 
kuchi hajmi, const; 
j
x
– j turdagi tovarlarga sanoat mahsulotlarining ishlatilishi; 
t
N
– t vaqtda sanoat mahsulotlaridan foydalanish imkoniyati (texnologiya); A – 
yakuniy mahsulot ishlab chiqarishning samaradorligi. 
Fizik kapitallarning 
summa
si oraliq mahsulotlar yig‘indisiga teng. 
Bularning barchasi bitta ishlab chiqarish siklida foydalanib ma’lum texnologiya 
bо‘yicha ishlab chiqarish: 
7
E. Wayne Nafziger. Economic Development. 2006 by cambridge university press Cambridge University press 

---

42 


N
j
dj
x
K
0
(3) 
Oraliq mahsulotlar barchasi bir xil narxga ega ekanligi shart qо‘ysak, 
quyidagi tenglikga ega bо‘lamiz: 
,
x
x
j

x
xj
p
p

(4)
 
Bu yerda, 
x
p
- oraliq mahsulot narxi 
Fizik kapitallar tengligi holatida, u quyidagi tenglikka ega bо‘ladi: 
X
N
K
*

(5) 
Simmetriya sharti asosida yakuniy mahsulot texnik taraqqiyot xarod 
modelidek neytral bо‘lgan holda Kobb-Duglas ishlab chiqarish funksiyasidan 
foydalansak quyidagi kо‘rinishga ega bо‘ladi. 










1
1
1
N
AL
K
Nx
AL
Y
(6) 
Milliy hisoblar tizimidan kelib chiqib investitsiya quyidagicha ifodalaniladi : 
C
Y
K



(7)
 
Modelni soddalashtirish maqsadida bir dona ishlab chiqarilgan mahsulot 
narxi Y-p birga teng deb olamiz. 
Yakuniy ishlab chiqarish sektorida sog‘lom raqobat muhiti holatida. 
Yakuniy mahsulot foydasi umumiy daromad va xarajatlar farqi bilan topiladi: 
Nx
p
wL
Y
x
y




(8) 
Bu yerda, 
w
– ish haqqi 
Raqobat sharoitida firmaning foydasini maksimallashtirish uchun, yakuniy 
mahsulot ishlab chiqarish sektorida ish haqqi va oraliq mahsulot narxi quyidagicha 
ifodalaniladi: 
L
Y
w
)
1
(



(9) 
K
Y
p
x


(10) 
9 tenglikdan kelib chiqib, ish haqqi va yakuniy mahsulot о‘sishi 
y
w
g
g

orqali ifodalaniladi. 6-6 tenglik yordamida 10 teng quyidagi kо‘rinishga keltiramiz: 

---

43