O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «Atrof muhit himoyasi va ekologiya» kafedrasi

potash
О
К
opal
O
nH
SiO
raolinit
O
H
SiO
O
Al
O
nH
СО
ortoklaz
SiO
O
Al
O
K
3
2
2
2
2
2
3
2
2
2
2
3
2
2
2
2
6










Qora 
rangli 
temir 
magniyli 
silikatlarning 
gidrolizi, 
alyumosilikatlarga nisbatan jadallashgan holatda o’tadi. Bunda 
34 
51 

---

CHo’kma tarkibida parchalangan jins bo’laklaridan cho’kmaga 
tushgan bioqim yo va kimyoviy komponentlardan tashqari, oz miqdorda 
kislorod, kremniy, temir, marganets gidrooksidlarning eritmalari, tirik 
bakteriyalar va organik m
oddalar mavjud bo’ladi. Demak cho’kma ko’p 
komponentli o’zgaruvchan turli fizik, kimeviy va organik o’zgarishlarga 
uchragan tizimni ifoda qiladi. Diagenez bosqichi mobaynida cho’kma 
zichlanadi va namligi kamayadi, kolloidlar paydo bo’ladi va eskiradi 
(qariydi), il eritmalaridan yangi minerallar hosil 
bo’ladi bir xil 
minerallar o’zgarib yangilari paydo bo’ladi, cho’kmadagi moddalar 
aralashadi va ikontsentratsiyasi o’zgaradi. 
Diagenez natijasida cho’kmalar cho’kinditog’ jinslari aylanadi. 
Odatda (ko’pincha) cho’kma qattiq holatga o’tishi-tsementlanishi 
mumkin. Lekin tsementlanmagan holatda qolish hollari ham uchraydi. 
CHunki jinslar hosil 
bo’lish sharoitiga ko’ra chaqilgan (siniq, 
bo’lakli), gilli, xemogen va organogen jinslariga bo’linadi. Sinf 
jinslarning tasnifnomasiga asos qilib uning strukturasi (donalarining 
kattaligi) tsementning mavjudligi va mineralogik tarkibi olingan.