O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi q
NAZORAT UCHUN SAVOLLAR 1.
Tog’ jinslari deb nimaga aytiladi?
2.
Tog’ jinslariga tasnifnoma berishda qaysi xususiyatlari e‘tiborga
olinadi?
3. Aktsessor minerallar deb nimaga aytiladi?
4.
Tog’ jinslarining strukturasi tog’ jinslari tarkibiy qismining qanday
belgilarini
ko’rsatadi?
5.
Tog’ jinslarining teksturasichi?
6.
Tog’ jinslari nechta genetik sinflarga bo’linadi?
7.
Magmatik tog’ jinslari qanday hosil bo’ladi?
8.
Effuziv va intruziv tog’ jinslari to’g’risida qanday tushunchaga
egasiz?
9.
Magmatik jinslarni guruhga bo’lish uchun qanday xususiyatlari
e‘tiborga olinadi?
10.
Magma qachon yopishqoq va quyuq, suyuq va harakatchan bo’ladi?
11.
Cho’kinditog’ jinslari deb nimaga aytiladi?
12.
Cho’kindi jinslarning hosil bo’lishi va o’zgarish jarayonlari qanday
bosqichlarni o’z ichiga oladi?
13.
Cho’kmalarning hosil bo’lish sharoiti qanday omillar bilan
belgilanadi?
14. Tsementlash tsementning qanday xususiyatlariga qarab turlarga
ajratiladi?
15. Lyosslar qanday jinslardan tashkil topgan?
16.
Gilli jinslarga qanday jinslar kiradi va necha guruhga bo’linadi?
17.
Metamorfik tog’ jinslari qanday hosil bo’ladi?
Zilzila zarbi ta‘siridan suv omborlarida to’lqinlar ko’tarilishi
qirg’oq atroflarini suv bosishi va shu atrofda joylashgan imorat va
inshootlarni buzishi mumkin.
Keyingi vaqtlarda, adabiyotlarda, chuqur tog’ vodiylarida suv
omborlari qurilishi munosabati bilan sodir bo’ladigan zilzilalar
to’g’risida ma‘lumotlar paydo bo’la boshladi. Shuni aytish mumkinki,
ayrim yerlarda suv omborlari qurilishi bilan seysmik hodisalar
faollashgan ayrim yerlarda esa seysmik hodisalarning faolligi keskin
kamaygan. Masalan Mid-Leyk (AQSH), Vayong (Italiya), Movuazen
(SHvetsariya), Koyna (Hindiston) suv omborlari qurilishi va to’ldirilishi
jarayonida uning chuqurligi ma‘lum balandlikga yetganda zilzila sodir
bo’la boshlagan, seysmik viloyatlarda Orovil (AQSH), Kremosta
(Gretsiya) Mangla (Pokiston) suv omborlari qurilishi va to’ldirilishi
jarayonida zilzila hodisasining faolligi keskin pasaygan yoki umuman
to’xtab qolgan.
Inshoot loyihasi tayyorlanayotgan maydon aniq injener-geologik
tadqiqot ishlari asosida mikroseysmik tumanlarga bo’linadi. Bunda
ajratilgan har bir maydon uchun tog’ jinslarining holatini, tarqalishini,
qalinligini va sizot suvlarining yotish chuqurligini hisobga olinadi va
zilzila kuchi bir yoki ikki ballga ortishi yoki kamayishi mumkin.
