O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi q
NAZORAT UCHUN SAVOLLAR 1.
Tashqi tabiiy xavfli jarayonlar qanday turlarga bo’linadi?
2. Nurash deb nimaga aytiladi?
3. Nurashning qanday turlarini bilasiz?
4.
Fizik nurash qanday sodir bo’ladi?
5.
Tog’ jinslarining parchalanishida issiqlikdan kengayish koeffitsienti
qanday ahamiyatga ega?
6.
Kimyoviy nurash qanday sodir bo’ladi?
7. Gidratatsiya, degidratatsiya, erish va gidroliz jarayonlariga
tushuncha bering?
8.
Organik nurash qanday paydo bo’ladi?
9.
Nurash qanday sharoitlar bilan bog’liq?
10. Elyuvial yotqiziqlar deb nimaga aytiladi?
11.
Nurash qobig’i deb nimaga aytiladi?
12. SHamolning geologik faoliyatini qaerlarda kuzatish mumkin?
13. Deflyatsiya deb nimaga aytiladi?
14.
Deflyatsiya jarayoni qanday hodisalarga sabab bo’ladi?
15.
Korraziya jarayoni qanday sodir bo’ladi?
16. Ko
rraziya jarayonining jadalligi nima bilan bog’liq?
17.
Barxan va dyunalar qanday hosil bo’ladi?
18. Eol yotqiziqlari deb nimaga aytiladi?
19. Yer yuzasidagi oqar suvlarning geologik faoliyati qanday turlarga
bo’linadi?
so’ngra esa turli shakldagi intruziyalarni hosil qiladi.
Paleozoy erasi uchun geosinklinal viloyatlar egallagan maydonlar
qisqarib, ularning o’rniga qattiq barqaror harakatlanuvchi tog’ massivlari
hosil
bo’lish tendentsiyasi xarakterlidir. Quruqlikning ko’tarilayotgan
qismlari bu harakatga qo’shni platformaning qismlarini jalb qiladi.
Shuning uchun geosinklinal viloyatlarning ko’tarilishi bilan
platformalarda
dengiz
chekinishi
kuzatiladi.
Mezazoy
erasida
quruqlikning maydoni geosinklinal viloyatlarning qisqarishi hisobiga
kengayib boradi. Bu erada platforma-viloyatlari uchun dengiz chekinishi
va laguna yotqiziqlari hosil
bo’lishi, platforma viloyatlari uchun esa
intruziv va effuziv magmatizm jarayoni xarakterlidir.
Kaynozoy erasi boshlanishi vaqtida kuchli tektonik harakatlar,
qolgan geosinklinal viloyatlarda sodir bo’ladi. Kuchli tektonik
buzilishlar, yirik yoriqlarning hosil
bo’lishiga va hosil bo’lgan
bloklarning shu yoriqlar bo’ylab harakatlanishiga olib keladi. Natijada
Tyanshan, Oltoy, Sayan, Sixote Alin singari tog’ tizimlari qayta quriladi
(tiklanadi). Ayrim yerlarda (Tyanshan) kutarilishi juda balandga 5000-
6000 metrlarga yotadi va bu jarayon hozirgi vaqtda ham davom etayapti.
Tabiiyki ko’tarilgan bu hududlar oralig’ida yangi chuqurliklar
hosil
bo’lib, qadimiylari (Farg’ona, Zaysan) shakllanib boradi.
