Oʻzbekistоn respublikasi оliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi r. I. Ismailov, R. M. Davlatov, M. B. Mamatqulova

86-rasm. Elektrolit konsentratsiyasining koagulyatsiya tezligiga ta’siri. 
86-rasmdagi grafikdan koʻrinadiki, elektrolitning konsentratsiyasi 
ga 
etganda elektrokinetik potensialning qiymati nolga teng boʻlib qoladi. 
Konsentratsiyaning 
dan boshlab oʻzgarishi koagulyatsiya tezligiga ta‘sir 
qilmaydi. 
Ayni zolni koagulyatsiyaga uchratish uchun kerak boʻladigan elektrolitning 
minimal miqdori, ya‘ni ayni zolning koagulyatsiya chegarasi, odatda 1 litr zol 
uchun hisoblanadi. Agar tajriba uchun V ml zol olingan boʻlsa zolning 
koagulyatsiyalanish chegarasi 
W
СV
1000


tenglama bilan hisoblab topiladi. Odatda bu tenglama quyidagicha yoziladi:
W
V
V
N
elektrolit
elektrolit




1000
Bu yerda, N - elektrolitning mollar bilan ifodalangan konsentratsiyasi,V - elektrolit 
eritmasining hajmi, W- zolning litrlar bilan ifodalangan hajmi, 
- elektrolitning 
koagulyatsiyalash chegarasi. Koagulyatsiya chegarasini yana quyidagi tenglamalar 
bilan ham hisoblab topish mumkin: 

---

171 
1000
1
2






 


b
a
V
C
mmol

l 
bunda, C- elektrolitning konsentratsiyasi, 
V
- koagulyatsiyalovchi ion valentligi, 
a
- 
suvning miqdori, 
b-
elektrolitning miqdori. 
zol
el
el
V
V
С


bunda, 
-elektrolitning konsetratsiyasi, 
-elektrolitning koagulyatsiyaga 
uchragandagi eng kam miqdori, 
- zolning miqdori.
Kоagulyatsiya jarayonlari ba‘zan tabiatda sоdir boʻladi va ulardan turli xil 
texnоlоgik jarayonlarda fоydalaniladi. Masalan, kоagulyatsiya jarayonlari daryo 
suvlarida kuzatiladi. Daryo suvlarida dоimо kоllоid zarrachalar mavjud boʻladi. 
Daryo suvlari tuzli оkean suvlariga qoʻshilganda (daryoning оkeanga quyilishi) bu 
zarrachalarning kоagulyatsiyasi bоshlanadi, suv оqimi tezligining kamayishi 
kоllоid zarrachalar agregatlarining choʻkishiga оlib keladi. Ular sayoz jоylarni va 
оrоlchalarni hоsil qilib daryoning quyilish jоyiga choʻkadi.