Oʻzbekistоn respublikasi оliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi r. I. Ismailov, R. M. Davlatov, M. B. Mamatqulova

Sirt taranglik 
Sistemaning geterogenlik darajasini xarakterlovchi kattalik. 
Sirt-faol moddalar 
Sirt tarangligini kamaytiruvchi moddalar. 
Adsorbsiya 
qattiq jism va suyuqliklarning fazalararo sirtlarida sirt tarangliklari 
kam boʻlgan moddalarning yigʻilishi. 
Gibbs tenglamasi 
Suyuqlik sirtidagi adsorbsiya bilan sirt taranglik oʻrtasidagi 
miqdoriy bogʻlanishni ifodalaydi. 
Dyuklo-Traube 
qoidasi 
Sirt aktivlikning uglevodorod radikali uzunligiga bogʻliqligini 
oʻrganadi. 
Maksimal 
adsorbsiya (

) 
Toʻyingan adsorbsion qavat hosil boʻlishi. 
Fazalararo sirt 
Oʻzaro bir-biriga tegib turgan fazalar orasidagi sirt. 
Solishtirma sirt 
Fazalar orasidagi sirt -fazalararo sirt kattaligini hajmga nisbati. 
Sirt taranglik 
Sirtning yuzasini 1 
ga kengaytirish uchun ketgan ishning 
miqdori 
Sirtning erkin 
energiyasi 
Fazalararo 
sirt 
kattalikning 
sirt 
taranglik 
koeffitsentiga 
koʻpaytmasi. 
Sorbsiya 
qattiq jism yoki suyuqliklarning gazlarni yoki erigan moddalarni 

---

264 
yutishi. 
Absorbsiya 
qattiq jism yoki suyuqlikning gaz yoki bugʻlarni butun hajmi bilan 
yutishi. 
Kapillyar 
kondensatsiya 
qattiq adsorbentlarning gʻovaklarida bugʻning suyuqlikka aylanib 
yigʻilishi. 
Sirt nofaol 
moddalar 
Suyuqlikning sirt tarangligini koʻpaytiruvchi moddalar 
Sirt befarq 
moddalar 
Suyuqlikning sirt tarangligini oʻzgartirmaydigan moddalar 
Monomolekulyar 
adsorbsiya 
Bitta aktiv markazga bitta molekula oʻtirishi