53
katta tomondan sistemaning konsentratsiyasi kichik tomoniga harakatlanadi va
qachonki,
da muvozanat qaror topadi. 1869-yili rus olimi I.Borshchov
diffuziyalanish tezligi zarrachalarning oʻlchamiga bogʻliq,
shuning uchun
diffuziyalanish tezligi chin eritmalarga nisbatan kolloid eritmalarda kichik
boʻlishini aniqladi. Diffuziya tezligi zarrachalarning shakliga, oʻlchamiga,
dispers
muhitning haroratiga va qovushqoqligiga ham bogʻliq boʻladi. Bu bogʻliqlikni
1906-yili A.Eynshteyn aniqlagan edi:
r
N
RT
D
6
0
bu yerda, R - gaz doimiyligi; T - absolyut harorat,
0
К;
N -Avogadro soni; r -
molekulalarning radiusi; η - dispersion muhit qovushqoqligi; D - diffuziyalanish
tezligi (diffuziya koeffitsienti).
Bu tenglamadan koʻrinib
turibdiki, diffuziya tezligi haroratga toʻgʻri
proporsionaldir, ya‘ni harorat koʻtarilishi bilan diffuziya tezligi ortadi. Shu
tenglamaga
muvofiq
diffuziya
tezligi
zarracha
oʻlchamiga va muhit
qovushqoqligiga teskari proporsionaldir, ya‘ni zarracha oʻlchami
qancha katta
boʻlsa va muhit qovushqoqligi qanchalik yuqori boʻlsa, diffuziyalanish tezligi
shuncha kam boʻladi. Shunga muvofiq chin eritmalardagi diffuziya tezligiga
nisbatan, kolloid eritmalarda diffuziya tezligi yuzlab va minglab marta kam boʻladi
(6-jadval).
Dostları ilə paylaş: 
