68
kvadrati
ga proporsionaldir. Reley formulasiga kirgan barcha konstantalar
oʻrniga
ni qoʻyib quyidagi formulani hosil qilish mumkin.
Nefelometr ikkita bir xil silindrik shisha idishdan iborat boʻlib, biriga
konsentratsiyasi ma‘lum
standart zol, ikkinchisiga konsentratsiyasi noma‘lum zol
toʻddiriladi. Soʻngra ikki silindr yonidan yorugʻlik nuri oʻtkazilganda Tindal
konusi hosil boʻladi. Zollardan sochilayotgan nur asbobning yuqori qismidagi
oynaga tushadi va u okulyar orqali kuzatiladi. Okulyar koʻzgusi
doira shaklida
boʻlib, teng ikkiga boʻlingan, uning birinchi yarmini standart eritmaning nurlari
yoritsa, ikkinchi yarmini aniqlanadigan moddaning nurlari yoritadi (35-rasm).
35-rasm. Nefelometr sxemasi:
1-yorugʻlik manbai; 2 va 3- oʻzgaruvchan yoriqlar;
4-shisha silindrlar.
Yoritilish yarim doiralarida har xil boʻlsa, silindrlarni yuqoriga yoki pastga
tushirish bilan ularni bir xil koʻrinishga keltirish mumkin.
Shu paytda zollarning
yoritilayotgan qismlarining balandligi zollarning konsentratsiyasiga teskari
proporsional boʻladi:
1
2
2
1
C
C
h
h
Bunda,
- standart zolning konsentratsiyasi,
- standart zolning balandligi,
-
sinaladigan zolning konsentratsiyasi,
– sinaladigan zolning balandligi.
Tekshirilayotgan kolloid eritmalarning konsentratsiyasi quyidagi formula
asosida aniqlanadi:
2
1
1
2
h
h
C
C
69
Kolloid zarrachalarning oʻlchami koʻzga koʻrinadigan yorugʻlik nurining
toʻlqin uzunligidan kichik boʻlganligi uchun eng kuchli optik mikroskop bilan
ham ularni koʻrib boʻlmaydi.
Sinaladigan kolloid eritmaning konsentratsiyasi aniqlangandan soʻng
undagi kolloid zarrachalarning hajmi
quyidagi formula boʻyicha topiladi:
2
1
1
2
1
2
2
1
;
h
h
V
V
h
h
V
V
bunda,
- standart eritmadagi zarracha hajmi.
Dostları ilə paylaş: 
