O zbekistоn respublikasi оliy va o rta maxsus ta’lim vazirligi r
Tayanch tushuncha va iboralar
Elektrоkinetik hоdisalar, termoelektron emissiya, qoʻsh elektr qavat, qoʻsh elektr qavatning hosil boʻlish mexanizmlari, elektroforez yoki katoforez, elektroosmos, Gelmgols- Smoluxovskiy tenglamasi, dzeta-potensiali, Gelmgols-Smoxulovskiy formulasi, choʻkish potensiali, Dorn effekti, «oqib chiqish potensiali», Kvinke effekti, elektroforez 12-§. QOʻSH ELEKTR QAVAT TUZILISHI HAQIDA NAZARIYALAR. 12.1-§. Gеlmgоls vа Pеrrеn hamda Gui vа Chеpmеn nazariyalari. Kolloid zarracha sirtida zaryad hosil boʻlishining sabablari. Har xil jinsli
dispers sistemalarda fazalar chegarasida qoʻsh elektr qavat va potensiallar farqi
hosil boʻladi. Buning ikkita sababi bor. Potensiallar farqi hosil boʻlishning birinchi
sababi potensial aniqlovchi ionlarning adsorbsiyalanishidir.
Buni quyidagi misoldan koʻrish mumkin. Kumush nitrat bilan kaliy yodidning
oʻzaro reaksiyasi uchun moddalar ekvivalent miqdorda olinsa, quyidagicha
almashinish reaksiyasi boradi:
Hosil boʻlayotgan
suvda yomon eruvchi boʻlgani uchun choʻkma hosil
qiladi.
kristallari eritmadagi
va
-ionlari bilan muvozanat holatida
boʻladi. Muvozanat sharoitida
kristallari sirtidan qancha
va
-ionlari
eritmaga oʻtsa, shuncha
va
-ionlari eritmadan kristall holatiga oʻtadi.
Natijada,
kristallarining sirti hech qanday zaryadga ega boʻlmaydi (69-rasm,a).
Tajriba uchun olingan kumush nitratning miqdori
ning ekvivalent
miqdoridan koʻproq boʻlsa, eritmadagi
ionlari
ionlaridan ortiqcha boʻladi.
138
Bunda
sirtida
ionlari adsorblanadi va
kristallarining sirti musbat
zaryadlanadi (69-rasm,b).
