O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. S. Razikov

 
6. 3. Shaxsiy himoya vositalari 
Oʻzbekiston Respublikasining mehnat haqidagi qonunchilik 
asoslariga binoan korxona ma’muriyati ishchi va xizmatchilarni 
bepul shaxsiy himoya vositalari bilan ta’minlashi, ularni saqlash, 
yuvish, quritish va dezinfeksiyalash, dezaktivatsiyalash va 
ta’mirlash ishlarini bajarishi kerak.

---

78 
Boshqa tarmoqlar singari AT korxonalari ishchilarini ham 
maxsus korjoma, poyafzal va shaxsiy himoya vositalari bilan 
ta’minlash koʻzda tutilgan.
Barcha himoya vositalari ishlatilishiga qarab kollektiv 
himoya vositalari va shaxsiy himoya vositalariga boʻlinadi.
Agar ishning xavfsizligini mashinalarning konstruksiyasi, 
ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish, arxitektura – rejalash-
tirish yechimlari va kollektiv himoya vositalarini qoʻllash bilan 
ta’minlash iloji boʻlmagan taqdirda shaxsiy himoya vositalari 
qoʻllaniladi.
Himoya vositalari texnik estetika, ergonomika talablariga 
javob berishi, himoya samaradorligi yuqori boʻlishi, ishlatilishda 
qulay boʻlishi kerak. Ular texnologik jarayonda bajarilayotgan 
ish turiga mos boʻlishi kerak. Shu ish uchun moʻljallangan va 
qabul qilingan tartibda tasdiqlangan texnik hujjatlari boʻlmagan 
shaxsiy himoya vositalarini qoʻllash ta’qiqlanadi. Ular vazifasi, 
ishlash muddati koʻrsatilgan yoʻriqnoma hamda saqlash va 
ishlatish qoidalari bilan ta’minlanadi.
Shaxsiy himoya vositalari (ShHV) vazifalariga qarab 
quyidagilarga boʻlinadi: 
- ixotalovchi kostyumlar (pnevmokostyumlar, namdan ixo-
talovchi kostyumlar, skafandrlar); 
- nafas a’zolarini himoya qilish vositalari (gazniqoblar, 
respiratorlar, havo shlemlari, havo maskalari); 
- korjomalar (kombinzonlar, yarim kombinzonlar, kurtka-
lar, shimlar, kostyumlar, halatlar, plashlar, poʻstinlar, fartuklar, 
nimchalar); 
- maxsus poyafzallar (etiklar, qoʻnji kalta etiklar, 
botinkalar, qoʻnjli botinkalar, tuflilar, kaloshlar, botilar); 
- qoʻllarni himoya qilish vositalari (qoʻlqoplar); 
- boshni himoya qilish vositalari (kaskalar, shlemlar, 
shapkalar, beretkalar, shlyapalar); 
- yuzni himoya qilish vositalari (himoya niqoblari); 

---

79 
- koʻzni himoya qilish vositalari (himoya koʻzoynaklari); 
- eshitish a’zolarini himoya qilish vositalari (naushniklar, 
quloq tiqinlari, antifon, berushi va h. k); 
- ehtiyot moslamalari (ehtiyot kamarlari, dielektrik gilam-
chalar, qoʻl changaklari, manipulyatorlar, tizzani, tirsakni va yel-
kani ehtiyot qilish moslamalari); 
- himoyalovchi dermotologik vositalar (yuviladigan pasta-
lar, kremlar, moylar).
Shaxsiy himoya vositlari bilan ta’minlash ularni oʻz vaqtida 
almashtirish, ta’mirlash va ularni oʻz vazifalari boʻyicha ishlatish 
yuzasidan korxona ma’muriyatiga quyidagi vazifalar yuklanadi:
1. Ishchi va xizmatchilarga ShHVlarni berish boʻyicha 
nazorat va hisobot ishlarini tashkil qilish, ulardan ish paytida 
toʻgʻri foydalanishni, buzilgan, ifloslangan hollarda esa ularni 
qoʻllashni ta’qiqlashni qat’iy nazorat qilish.
2. ShHVlarni belgilangan muddatlarda muntazam ravishda 
sinovdan oʻtkazishi, ularning sozligini tekshirib turish hamda 
ularning himoya xossalari pasaygan filtrlari, oynalari va boshqa 
qismlarini oʻz vaqtida almashtirish va tekshirilgan vositalarga 
kelgusi sinov muddati haqida tamgʻa qoʻyish.
3. Tozalash, yuvish, ta’mirlash, degazatsiyalash, dezaktivat-
siyalash, zararsizlantirish va changsizlantirish ishlarini oʻz 
vaqtida amalga oshirish, ishchi va xizmatchilarni shaxsiy himoya 
vositalari bilan oʻz vaqtida ta’minlash korxona ma’muriyatiga, 
nazorat qilish esa kasaba uyushmasi qoʻmitasiga yuklatiladi.