Zamonaviy pedagogikada ta’limning umumiy shakillari (jamoaviy, guruh bo‘lib, yakka tartibda) va o‘quv-tarbiyaviy jarayonni tashkil etish shakllari (dars, fan, texnika to‘garaklari, o‘quvchilar ilmiy uyushmalari, sayoxatlar) bilan faqlanadai.
Ta’limni tashkil etish shakillari pedagogik jarayonni tashkil etishning tarixan mavjud bo‘lgan barqaror va mantiqan tugallangan ko‘rinishi bo‘lib, unga muntazamlilik va yaxlitlik, o‘z –o‘zini rivojlantirish, shaxsiylik va faoliyatli xarekter, ishtirokchilar tarkibining doimiyligi, o‘tkazishning muayyan tartibi mavzudligi xosdir.
Darsning asosiy tarkibiy elementlari:
tashkiliy qism;
uyga berilgan yozma vazifalarni tekshirish;
o‘quvchilar bilimin og‘zaki tekshirish;
yangi materialni tushuntirish;
yangi materialni mustaxkamlash;
uyga vazifa berish;
darsni uyushqoqlik bilan yakunlash. Darsning tuzilishi quyidagi 3 turga bo‘linadi:
an’anaviy dars tuzilishi: darsni so‘rash, tushuntirish, mustaxkamlash, uyga vazifa berish;
zamonaviy dars tuzilishi: didaktik (asosiy) va mantiqiy psixologik;
zamonaviy dars tuzilishiga qo‘shimcha: mativlangan va uslubiy
A) didaktik tuzilishi:
tayanch bilimlarni va xarakat usullarini faollashtirish.
yangi tushuncha va xarakat usullarini shakillantirsh.
bilimlarni qo‘llash, bilish va ko‘nikmalarni shakillantirish. B)darsning mantiqiy, psixologiktuzilshi: ma’lum bilimlarni tiklash va idrok etish.
o‘quvchilar tomonidan yangi bilimlarni anglash va tushunish.
bilim elementlari va xarakat usullarini umumlashtirish.
bilimlar va yangi xarakat usullarini namunadagidek hamda o‘zgartirilgan sharoit vaziyatlarda qo‘llay olish.
V) darsda izlash bosqichlari:
muammoli vaziyatni tashkil etish va muammoni qo‘ya olish.
taxminlar farazlarni ilgari surish ularni asoslash. 3.farazlarni isbotlash.
muammolarning to‘g‘ri hal etilganligini tekshirish.