O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi samarqand davlat universiteti aminov I. B., Bustanov X. A., Raximov S. Z

Kompyuter yordamida dars.
Ko‘pincha bunday darslar o‘yin 
darslari yordamida olib boriladi. Ushbu darsda bir nechta kompyuter-
lardan foydalaniladi, ular uchun bir vaqtning o‘zida bir nechta talabalar 
ishlaydi. Elektron darslikdan foydalanish (va bolalar uchun o‘yin o‘quv 
o‘yinlari elektron darslik) dasturlashtirilgan o‘qitish usuli bo‘lib, uning 
asoschisi Skinner hisoblanadi. Elektron darslik bilan ishlashda bola 
materialni mustaqil ravishda o‘rganadi, kerakli vazifalarni bajaradi va 
keyin ushbu mavzu bo‘yicha vakolatli testdan o‘tadi.Kompyuter 

---

87 
imkoniyatlari ko‘rib chiqish uchun taqdim etilgan material hajmini 
oshirishga imkon beradi. Yorqin nurli ekran diqqatni jalb qiladi, 
bolalarning audio idrokini vizual holatga o‘tkazishga imkon beradi, 
jonlantirilgan belgilar qiziqish uyg‘otadi, natijada keskinlik engillashadi. 
Ammo bugungi kunda, afsuski, ushbu yoshdagi bolalar uchun 
mo‘ljallangan juda yaxshi kompyuter dasturlari mavjud emas. 
Mutaxassislar bolalar uchun ta'lim dasturlari bajarishi kerak 
bo‘lgan bir qator talablarni aniqlaydilar: 
- tadqiqot xarakteri 
- bolani mustaqil o‘rganish uchun qulaylik, 
- keng ko‘nikma va g‘oyalarni rivojlantirish; 
- yuqori texnik daraja, 
- yoshga mosligi 
- ko‘ngil ochish.
 
Boshlang‘ich sinf bolalari uchun o‘quv dasturlarining turlari:
1. Xotirani, tasavvurni, fikrlashni rivojlantirish uchun o‘yinlar. 
2. Xorijiy tillarning "Talking" lug‘atlari yaxshi animatsiya bilan. 
3. ART studiyalari, rasmlar kutubxonalariga ega eng oddiy grafik 
muharrirlari. 
4. Sayohat o‘yinlari, "jpg". 
5. O‘qish, matematikani o‘qitish uchun eng oddiy dasturlar. 
Bunday dasturlardan foydalanish nafaqat bilimlarni boyitishga, 
kompyuterdan bolaning o‘z tajribasidan tashqarida bo‘lgan ob'ektlar va 
hodisalar bilan to‘liq tanishish uchun foydalanishga imkon beradi, balki 
bolaning ijodini ham oshiradi; monitor ekranidagi belgilar bilan ishlash 
qobiliyati vizual-majoziylikdan mavhum fikrlashga o‘tishni optimallash-
tirishga yordam beradi; ijodiy va rejissyorlik o‘yinlaridan foydalanish 
o‘quv faoliyatini shakllantirishda qo‘shimcha turtki yaratadi; kompyuter 
bilan individual ishlash bolani o‘zi hal qiladigan vaziyatlar sonini 
ko‘paytiradi. 
Ushbu turdagi darslarni tashkil qilishda SANPiN standartlariga, 
litsenziyalangan dasturlarga mos keladigan statsionar yoki mobil 
kompyuter 
sinfiga 
ega 
bo‘lish 
kerak. 
Bugungi kunda ko‘plab bolalar bog‘chalari kompyuter sinflari 
bilan jihozlangan. Ammo hanuzgacha yo‘q: 
- Maktabgacha ta'lim muassasalarining o‘quv jarayonida AKTdan 
foydalanish usullari; 
- Kompyuterlarni ishlab chiqish dasturlarini tizimlashtirish; 
- Kompyuter sinflariga birlashtirilgan dasturiy va uslubiy talablar. 

---

88 
Bugungi kunda bu maxsus o‘quv dasturi bilan tartibga solinmagan 
yagona faoliyat turi. O‘qituvchilar yondashuvni mustaqil o‘rganishlari 
va o‘z faoliyatlarida qo‘llashlari kerak. 
AKTdan foydalanish bolalarga informatika va kompyuter texnolo-
giyalarining asoslarini o‘qitishni o‘z ichiga olmaydi.Bunday darslarni 
tashkil qilishda muhim qoida bu ularni o‘tkazish chastotasi. Sinflar 
haftasiga 1-2 marta, bolalarning yoshiga qarab, kompyuter uchun 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri mashg‘ulotlarning 10-15 daqiqasida o‘tkazilishi kerak. 
3.