O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti a. Yu. Xudoyberdiyev turistlar xavfsizligini ta’minlash oliy talimning 810000 – «Xizmat ko’rsatish»
Yüklə 0,57 Mb.
|
| masalalari
Bojxona – davlat organi, ichki bozorni himoya qilish maqsadida eksport, import tovarlar va mahsulotlarni nazorat ostiga oladi, kontrabandaga qarshi kurashish 94 orqali mamlakatda ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni ta’minlashga xizmat qiladi. Mamlakatga kirib kelayotgan turist chegara pasport nazoratidan o’tgandan keyin, albatta bojxona ko’rigidan ham o’tadi, mamlakatdan chiqib ketayotganida ham xuddi shunday tartib joriy etilgan. Agar u bu mahalliy qonunchilik tartib-qoidalarini bilmasa, ko’ngilsiz vaziyatga tushib qolishi mumkin. Birinchi navbatda, u safar chog’ida xarid qilgan narsalari, o’zi bilan bo’lgan moddiy qimmatga ega buyumlari va boshqa narsalaridan ayriladi. Bundan tashqari, u jarima to’lashi yoki boshqa jiddiy javobgarlikka – turmaga tushishigacha jazo olishlari mumkin. Bunday ko’ngilsizliklarga uchramaslik uchun turoperator turistni oldindan bojxona siyosati xususiyatlari haqida xabardor qilib qo’yishi va shu bilan uning xavfsizligini ta’minlashi zarur. Bojxona hududida bojxona xizmatchilari tomonidan turistning shaxsiy buyumlarini tekshirib ko’rish, mazkur xizmatning tarkibiy qismi hisoblanadi. Shuning uchun har bir kishiga bu haqda aytib qo’yish zarar qilmaydi. Ta’kidlash kerak, shaxsiy ko’rik mutlaqo alohida hal, shuning uchun ham bojxona nazoratining kamdan-kam shakli hisoblanadi. Bu tekshiruv bojxona xodimida fuqaro o’zida tanasida tovarni yoki boshqa nimanidir yashirayotganida yo gumon tug’dirganda qo’llaniladi. Bu O’zbekiston qonunchiligini buzgan obyekt hisoblanadi. Maslan, giyohvandlik moddasi va tarkibida narkotik bo’lgan preparatlar, madaniy yoki tarixiy qimmatga ega narsalar, portlovchi moddalar, strategik muhim xom-ashyo tovarlari, qurol, pul, tilla va boshqalar. To’g’ri, bunday tekshiruv hyech kimga yoqmaydi. Lekin bu deklarasiyada ko’rsatilmagan tovarlar aniqlangandagina o’tkazilishini tushunish kerak. Ammo turist yuklari mutlaqo “toza” bo’lganda ham uni shaxsan ko’rikdan o’tkazishga bojxona boshlig’i, yoki uning vazifasini bajaruvchi rasmiy kishi qarori bilan bajariladi. Shuning uchun oddiy bojxona inspektori qo’ldan ushlab shaxsan tekshirib ko’rishga urinsa, qo’rqmasdan uni vakolatni suistyemol qilganlikda ayblash mumkin. Shaxsiy ko’rik oldidan bu ish zimmasiga yuklatilgan mansabdor shaxs turistga ma’lum qilishi, yashirgan tovarini o’z ixtiyori bilan topshirishni taklif qilishi kerak. Agar shunday tovar bo’lsa, yaxshisi uni topshirgan ma’qul, aks holda keyingi 95 ko’ngilsizlik hyech kim uchun yoqimli bo’lmaydi. Unutmaslik kerak, shaxsiy ko’rik bitta yoki ikkita bojxona xodimi tomonidan ikki xolis kishi ishtirokida o’tkaziladi. Lekin bojxona xodimlari ham, xolis kishilar ham, albatta bir jinsdan bo’lishlari shart. Shaxsiy ko’rikni boshqalar kuzatib turishiga bojxona xodimlari mutlaqo yo’l qo’ymasliklari kerak. Shaxsiy ko’rikdan o’tkazish uchun ovloq burchakka, yoki chiqindi xona yoniga hatto begonalar bo’lmaganda ham olib borib tekshirish mumkin emas. Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|